*Tekst i fotografije deo su publikovane knjige „Umetnost putovanja 2“ (ISBN 978-86-82136-01-9) u izdanju Media Sfere, zaštićeni Zakonom o autorskim i srodnim pravima: Službeni glasnik Republike Srbije, br. 104/2009 i 99/2011. Nije dozvoljeno kopiranje, niti objavljivanje teksta, delova teksta, niti fotografija, bez dozvole autora (Ivana Dukčević) i izdavača (Media Sfera: Gordana Radisavljević-Jočić).

.

*The text and photographs are parts of the published book „Umetnost putovanja 2“ (ISBN 978-86-82136-01-9), protected by copyright and related rights: Official Gazette of the Republic of Serbia, Nos. 104/2009 and 99/2011.

.

.

.

.

Pogled na Akropolj, sa Agore © Ivana Dukčević

.

.

Akropolj, pogled na najviše brdo Atine – Likavitos (Lycabettus, 277 m) © Ivana Dukčević

.

.

.

.

.

Današnji Akropolj čini kompleks veličanstvenih hramova – onih na Propilejima (Propylaea), monumentalnom ulazu u kompleks: Hram boginje Nike („pobednice“) i Pinakoteka (nekada mali muzej umetničkih dela), kao i čuveni hramovi na centralnom platou: Hram Atine Device (Athina Parthenos) – dorski Partenon (Parthenon) i par decenija mlađi jonski Erehtejon (Erechteum). Svi oni sazidani su u V veku pre naše ere, od novca koji je kao pobednički lider grčkih državica u ratovima protiv Persijanaca, iz njihove zajedničke kase Atina prisvojila za sebe! 

.

Nakon osnivanja Delskog saveza grčkih državica, ustanovljena je zajednička kasa u koju je nakon atinske pobede nad Persijancima svako od njih donirao deo novca kako bi se obnovila atinska flota u slučaju ponovnog persijskog napada. Međutim, državnik, vojskovođa i lider Atine u njeno zlatno doba nakon Grčko-persijskih ratova – Perikle, zaključio je da kasa Delskog saveza ponajviše pripada Atini, jer da nije bilo nje i njene vojske čitava Grčka postala bi deo Persijskog carstva. Novac namenjen odbrani – za brodovlje, preko noći je postao sredstvo za obnovu razrušene Atine, gde se podizanjem najvelelepnijih zdanja i hramova nije štedelo. Iktinos i Kallikrates napravili su arhitektonske nacrte i nadzirali gradnju, dok je Perikleov bliski prijatelj – vajar Fidija, osmislio reljefe i skulpture. Nakon nekog vremena, ostatku Grčke namere Atine postale su očigledne, te je savez raskinut i započeo Peloponeski rat koji je Atina na kraju izgubila, od Sparte. 

.

.

.

.

Jugozapadni prilaz Akropolju, među maslinjacima © Ivana Dukčević

.

.

Masline na Akropolju © Ivana Dukčević

.

.

Akropolj, pogled na Propileje © Ivana Dukčević

.

.

Prema zvaničnoj verziji, reč „karijatida“ potiče od mladih žena iz mesta Karijes (Karyes) u Lakoniji, koje su igrale u čast boginje Artemide. Međutim, jedna stara i istorijski nepotvrđena priča koja podseća na antičku telenovelu, sugeriše da naziv ovih statua u obličju stubova ima mnogo romantičnije poreklo. Kada su tokom osvajanja Male Azije (današnja Turska) antički Grci dospeli do državice Karije, iz osvojene zemlje u Atinu nisu poneli samo blaga koja su im kao osvajačima pripala. Zajedno sa njima, u Atinu su stizale i mlade žene iz Karije – za Grke onog vremena, najlepše žene na svetu kojima su se ženili. Karija se nalazila na mestu gde se danas prostire poluostrvo sa većim gradom Milasom, i gde je u Bodrumu – nekadašnjem Halikarnasu, nastao prvi velelepni mauzolej na svetu – na listi Sedam svetskih čuda antike. Jedna od legendi pripoveda da su se Karijatiđanke dovedene u Atinu zavetovale da Grcima neće rađati decu, jer bi se muški potomci – kao budući Grci, jednog dana mogli boriti protiv Karije. Njihova neprolazna lepota navodno je ovekovečena na Akropolju gde je jonski hram Erehtejon iz V veka pre naše ere ukrašen sa prvih šest „karijatida“ – stubova u ženskom obličju, ikada. I danas, širom sveta ovakvi stubovi nose isti naziv, na svim jezicima sveta – Meštrovićeva kolonada karijatida na ulazu u Narodni muzej u Beogradu, ili one u okviru Spomenika neznanom junaku na Avali.

.

Unutar Partenona, nekada se nalazila ogromna statua Atine urađena u hriz-elefantinskoj tehnici – u slonovači, obloženoj zlatnim listićima (hrysos – zlato / elefas – slonovača), koja nalik mnogim skulpturama u ovoj skupocenoj tehnici, odavno više ne postoji.

.

.

.

.

Tokom IV veka pre naše ere, u Grčkoj su se razvile dve dramske forme – prvo tragedija, a zatim komedija. Nikada se nisu mešale, pa su i sami dramski pisci u startu odlučivali kojoj će se vrsti prikloniti. Eshil, Sofokle i Euripid modernim Evropljanima približili su tragične porodične priče o kraljeviću Edipu, Elektri i Klitemnestri, dok je komediograf Aristofan svojim često satiričnim komadima iz svakodnevnog života zabavljao i do suza zasmejavao drevne Atinjane. 

.

.

.

.

Agora, Hram boga Hefesta © Ivana Dukčević

.

.

Grčka Atina, Grčka Atina, Grčka Atina, Grčka Atina, Grčka Atina, Grčka Atina, Grčka Atina, Grčka Atina

.