Posted on 23 okt 2017

/ off

ENGLESKA / London, Britanski muzej (British Museum)

Britanski muzej u Londonu

Riznica antičke umetnosti

Britanski muzej jedan je od najraskošnijih muzeja sveta, u kojem možete pronaći predmete iz najranijih perioda ljudskog društva. Osnovan je davne 1753. godine, u prestižnom kraju Londona – Blumsburi (Bloomsbury), i bio prvi nacionalni muzej na svetu. Nastao je kao ideja britanskog naučnika Ser Hansa Slouna (Sir Hans Sloane) koji je na ovom mestu izložio svoju veliku privatnu kolekciju različitih eksponata.

Britanski muzej (Great Court) © Ivana Dukčević

Britanski muzej, Antička Grčka – „Čučeća Afrodita“ (Crouching Aphrodite), IV vek p. n. e, Praksitel © Ivana Dukčević

Britanski muzej / Asirija, ostaci „čuvara“ kapija drevnog grada Nimruda (Irak), uništenog 2016. od strane ISIS-a (XIII – VII vek p. n. e) © Ivana Dukčević

Metro stanica Holborn nadomak Britanskog muzeja, ukrašena slikama eksponata © Ivana Dukčević

*Tekst i fotografije deo su publikovane knjige o Londonu (ISBN 978-86-7722-432-5), zaštićeni Zakonom o autorskim i srodnim pravima: Službeni glasnik Republike Srbije, br. 104/2009 i 99/2011. Nije dozvoljeno kopiranje, niti objavljivanje bez dozvole autora.

*The text and photographs are parts of the published book on London (ISBN 978-86-7722-432-5), protected by copyright and related rights: Official Gazette of the Republic of Serbia, Nos. 104/2009 and 99/2011.

Šest godina po osnivanju, muzej je otvorio svoje kapije i za posetioce. U početku, u Britanskom muzeju bili su izloženi i eksponati vezani za Prirodnjački muzej, koji su preseljeni u kasnije sagrađenu, zasebnu zgradu. Danas je u vlasništvu muzeja čak 8 miliona predmeta. Britanski muzej nije samo mesto izložbenih eksponata. U njemu postoje naučne biblioteke i odvija se istraživački rad koji često možemo videti na TV-u, u dokumentarnim emisijama britanske televizije BBC, ili programa History Channel.

Britanski muzej © Ivana Dukčević

Britanski muzej, novi hol muzeja – Great Court iz 2000. godine © Ivana Dukčević

Britanski muzej, antička Grčka u Maloj Aziji (Xanthos, Nereid Monument) © Ivana Dukčević

Britanski muzej, antički Halikarnas (Bodrum, Turska) – Statue kralja Mauzola i njegove supruge, sa Mauzoleja u Halikarnasu, jednog od Sedam svetskih čuda antičkog sveta © Ivana Dukčević

Ako želite da obiđete dobar deo muzeja, biće vam potrebno minimum 3 do 4 sata. U njemu možete videti eksponate počev od drevne Mesopotamije – prvih uređenih ljudskih civilizacija ikada (Sumer, Asirija, Vavilon – statue, kapije, reljefi i upotrebni predmeti, itd), preko bezbroj arheoloških ostataka iz starog Egipta, Sudana i Etiopije (sarkofazi, mumije).

Britanski muzej, kolekcija starog Egipta – hijeroglifi, „kartuši“ sa imenima faraona © Ivana Dukčević

Britanski muzej, stari Egipat – freska prikazuje gozbu u viskom društvu, služavke koje na glave gostiju stavljaju parfimisani komad životinjske masti, koja je topeći i slivajući se niz lice, u vreme daleko pre klima uređaja smatrana za prijatno osveženje u vrelim letnjim večerima © Ivana Dukčević

Britanski muzej, ostaci originalne antičke egipatske obuće od vrste trske – papirusa, od kojeg se izrađivao i prvi papir na svetu © Ivana Dukčević

Britanski muzej / U grobnicama starog Egipta pronađeno je bezbroj mumija kućnih ljubimaca (mačke, mali krokodili, nilski konji, itd) © Ivana Dukčević

Jedan od najčuvenih muzejskih eksponata je Kamen iz Rozete – Rosetta Stone, nastao 196. godine pre naše ere, a otkriven u Egiptu 1799, na osnovu čijih natpisa na starogrčkom i u dve verzije egipatskog pisma, su dešifrovani hijeroglifi. Tu su i eksponati vezani za istoriju Kopta, antičke Grčke – Mikene na Peloponezu, Minojske civilizacije na Kritu – statue i upotrebni predmeti, kao i čitavi hramovi – delovi Partenona sa Akropolja i iz Jonije (danas egejske obale Turske) – Karije i Likije (Mauzolej u Halikarnasu). U muzeju možete videti i delove arheoloških ostataka sa ostrva Kipra, grčkih Kikladskih ostrva, drevnih Etruraca i ostatka Rimskog carstva.

Britanski muzej, reljefni prikaz asirske „Opsade (grada) Lahiša“ (Palestina/Izrael, 701. p. n. e), iz Ninive (Irak). Na slici je – sa leve strane, prikazano „vozilo“ nalik antičkom „tenku“, sa točkovima i kopljem koje viri ispred, kako se približava kapiji zidina Lahiša © Ivana Dukčević

Britanski muzej / Asirija, ostaci „čuvara“ kapija drevnog grada Nimruda (Irak), uništenog 2016. od strane ISIS-a (XIII – VII vek p. n. e) © Ivana Dukčević

Britanski muzej / Kamen iz Rosete (Rosetta Stone), sa natpisom na tri pisma – dva jezika: egipatsko, starogrčko i hijeroglifi, koje je pomoglo da se najzad dešifruju hijeroglifi © Ivana Dukčević

U ovom predivnom muzeju, velelepnom starom zdanju sa veoma moderno preuređenim antreom iz 2000. godine (Great Court), u središnjem izložbenom delu nalazi se i velika postavka arheoloških ostataka Bliskog i srednjeg istoka (Levant i južni deo Arabijskog poluostrva), Dalekog istoka (Kina, Koreja i Japan), Srednjeg veka, Islamskog sveta i antičkog Rima na području Britanije.

U jednom delu muzeja nalazi se samoposlužni restoran, kafeterija i velika suvenirnica, tematski podeljena na celine kao i sam muzej. Radi lakšeg snalaženja, po ulasku, u velikom antreu (Great Court) na pultu uzmite besplatnu mapu muzeja.

KAKO STIĆI: Great Russel Street, London WC1B 3DG / Metro stanica Holborn (Piccadilly i Central Line)

RADNO VREME: Svakodnevno, 10 – 17.30 h, petkom do 20.30 h

ULAZNICE: Ulaz je besplatan – donacije su poželjne, ali nisu obavezne

Britanski muzej / Reljef iz Ninive – Lovci nose ubijenog lava, VII vek p. n. e © Ivana Dukčević

Britanski muzej / Asirci su bili veliki ratnici Mesopotamije, osmislili su nove ratne tehnike i strategije (Zatezanje luka, VII vek p. n. e) © Ivana Dukčević

Britanski muzej, antička Persija (Iran), Susa – Carska garda, VI vek p. n. e © Ivana Dukčević

Britanski muzej / antička Persija (Iran), „Kirov cilindar“ – prva povelja o ljudskim pravima na svetu, persijskog cara Kira Velikog (VI vek p. n. e) © Ivana Dukčević

Britanski muzej, cilindrični pečati drevne Mesopotamije, i njihovi reljefni otisci u glini © Ivana Dukčević

Elgin Marbles / Elginov ili Partenonski mermer

„Elginov mermer“ u istoriji i arheologiji prilično je poznat termin. U pitanju je arheološka zbirka britanskog lorda Elgina (ili Eldžina), koji je početkom XIX veka službovao kao ambasador Britanske imperije pri Osmanlijskom carstvu, u Istanbulu. Između 1801. i 1805, od turskog bega koji je bio namesnik u tada okupiranoj Atini, dobio je dozvolu da između ostalog, pokupi vredne razrušene delove hramova sa Akropolja, i ponese ih sa sobom u Britaniju.

Godine 1816, britanski parlament otkupio je od Elgina kompletnu zbirku i predstavio je u Britanskom muzeju u Londonu. Zbirka je sastavljena od skulptura, reljefa i arhitektonskih detalja sa atinskog Akropolja, najviše sa glavnog hrama – Partenona, i to: 75 metara (od ukupno 160 m) originalnog friza (reljefne dekoracije) Partenona, 15 od ukupno 92 metope (reljefna dekoracija u kvadratnoj površini, obično između triglifa), 17 figura, itd.

Osim sa Partenona, u Britanskom muzeju nalaze se i drugi delovi sa Akropolja – jedna (od 6) karijatida sa hrama Erehtejon, delovi monumentalnog prolaza (Propileji) i sa hrama Atine Nike (pobednice), svi pretežno iz perioda između V i III veka pre nove ere.

Britanski muzej, „Elginov mermer“, usamljena karijatida sa hrama Erehtejon (Akropolj, Atina) – ostale karijatide – njih 5 – nalaze se u Novom muzeju Akropolja, u Atini, sa praznim mestom za šestu © Ivana Dukčević

Kompletna zbirka, dobila je 1832. godine svoje mesto u Britanskom muzeju. Osim „Elginovog mermera“, ovaj muzej poseduje i druge delove sa hrama Partenon, koji nisu deo njegove zbirke.

I danas, između Grčke i Britanije postoji spor i doza zategnutosti kada je ova tema u pitanju. Iako Britanski muzej tvrdi da je delove Partenona – kupio, jasno je da su oni prvobitno „uzeti“ sa lica mesta, bez dopuštenja grčkog naroda. Jedan od dodatnih razloga koje je Britanski muzej navodio kao razlog za ne vraćanje arheološkog blaga, bili su uslovi u kojima su Grci čuvali eksponate sa Akropolja (mala zgrada na samom Akropolju). Zbog toga je 2009, u podnožju brda, u centru Atine otvoren moderni muzej – Novi muzej Akropolja, u kojem je smešteno sve što se još uvek nalazi u Grčkoj i sa očiglednom namerom, ostavljen prostor za ono što nedostaje. Spor još uvek traje i ishod je neizvestan. Zastupnik grčke strane je Amal Kluni, supruga glumca Džordža Klunija, poznata londonska pravnica i advokat za ljudska prava.

Britanski muzej London, Britanski muzej London, Britanski muzej London, Britanski muzej London, Britanski muzej London

London, Muzeji