MONEMVASIJA
.
Istorijsko poluostrvo na jugu Peloponeza
Pre nekoliko godina, naišla sam na fotografije juga Peloponeza – istorijskog poluostrva u obliku raširene šake s palcem i tri dugačka prsta – bez kažiprsta, i videla pejzaže toliko jedinstvene, koje nigde na obali Grčke nisam pre videla. O tome sam nekoliko puta pričala sa dvoje direktora Grčke nacionalne turističke organizacije u Beogradu: GNTO – Visit Greece, i dobila poziv da ih istražim i predstavim na svojim internet tranicama. Prema planu koji sam napravila, putovanje je organizovano u saradnji sa Turističkom organizacijom Peloponeza – Mythical Peloponnese. Na putovanju, posetila sam turistički nedovoljno poznate predele, delove obale Grčke bez hotelskih kompleksa i masovnog turizma, antička arheološka nalazišta i gradiće koji potiču iz perioda Vizantije.
Monemvasija, pogled na donji grad © Ivana Dukčević
Panorama s vrha Monemvasije..
Monemvasija, u Restoranu Chrisovoulo, sa sjajnom kuhinjom i divnim pogledom na grad © Ivana Dukčević
Monemvasija © Ivana Dukčević
Monemvasija, radnje u glavnoj pešačkoj ulici © Ivana Dukčević
Monemvasija, pogled s gornjeg, na donji grad
Monemvasija © Ivana Dukčević
Sporedne uličice Monemvasije, koje noću nisu osvetljene..
Monemvasija, kafeterija s pogledom © Ivana Dukčević
Monemvasija © Ivana Dukčević
Nakon obilaska prelepog poluostrva Mani, u kasno predvečerje, s jugozapada Peloponeza pristigli smo kolima do visoke stene koja kao da je s neba pala u more, i stupili na uzan put koji je s kopna vodio ka njoj. Fantastično, vizantijsko utvrđenje i luka Monemvasija, važi za jedno od najromantičnijih mesta u čitavoj Grčkoj i privlači veliki broj posetilaca, uglavnom onih na jednodnevnom izletu.
Kada smo duž tanke linije sprudi stupili na stenovito ostrvo povezano s kopnom, automobil smo napustili kod kamene kapije ulaza u grad. Reč „Monemvasia“, nastala je od dve grčke reči „moni“ i „emvasis“, i u prevodu znači „jedan prolaz“. U Monemvasiji nema saobraćaja, i grad čine kaldrmisane ulice, kamene kuće i prolazi, nalik na primer onim na Rodosu, i kuće u pastelnim bojama, nalik Veneciji. U XIII i XIV veku, za vreme vladavine Vizantije, luka i grad Monemvasija bili su na svom vrhuncu moći, i važili za strateški gotovo neosvojivo mesto. Po osmanlijskim osvajanjima, grad je postepeno izgubio na značaju, i na pocetku XX veka u njemu je živelo samo 15 ljudi (danas ih zvanično ima 25).
Pogled s magistrale na polu(ostrvo) Monemvasiju, i tanku sprud koja stenu povezuje s kopnom © Ivana Dukčević
Početak asvaltiranog spruda, koji vodi ka poluostrvu Monemvasiji..
Monemvasija, pogled na gornji grad – utvrđenje na vrhu stene © Ivana Dukčević
Monemvasija..
Monemvasija, pogled na kopno © Ivana Dukčević
Monemvasija © Ivana Dukčević
Monemvasija, ulazna kapija u grad i mesto gde prestaje saobraćaj © Ivana Dukčević
Monemvasija, pogled na kraj asfaltnog puta s vrha iznad kapije grada, i kopno (iza) © Ivana Dukčević
Monemvasija © Ivana Dukčević
Monemvasija, zidine © Ivana Dukčević
Monemvasija © Ivana Dukčević
Monemvasija, pogled iz kafeterije © Ivana Dukčević
Monevasija je sastavljena iz gornjeg grada, u kojem se danas nalaze samo ostaci nekoliko crkvi i tvrđava, i donjeg grada koji je naseljen. Do utvrđenja u gornjem delu grada, stiže se strmim stepeništem, iz centra. Osim srednjovekovne, vizantijske crkve u koju ulaz trenutno nije moguć, napor nakon uspona na letnjih 35 stepeni, završio se pogledom na donji grad i panoramom za pamćenje.
Na vrhu uspona, hlad smo potražili ispod velikog rogača, mediteranskog drveta čiji je „medni i čokoladni“, izduženi plod, jestiv i može da posluži kao zamena za užinu, ili da se samelje i koristi za kolače. Zanimljivo je da su semenke rogača još u periodu antike, bile poznate po tome da su sve jednake težine (20 grama), te su ih stari trgovci zlatom koristili za precizno merenje (na grčkom: ksilokerato, tj, karat).
Osim rogača, u kamenu monemvasijske stene raste i otrovni, mediteranski divlji komorač iz porodice mirođija (Narthex ili Ferula Communis), koji takođe ima značajno mesto u istoriji ne samo Grčke, već čitavog Mediterana. Prema antičkoj legendi, Prometej je vatru ukrao od Hefesta, i čuvao je u stabljici ove biljke pre nego što je tajnu predao ljudima. Sastav ove stabljike je takav da veoma sporo gori, te je u antičko vreme često korišten za baklje. Bog vina Dionis, imao je štap od divljeg kormorača, koji je, osušen, bio dovoljno stabilan da podrži pijanca koji ga drži i poštapa se, a stabljika je korištena i za izolaciju kod preloma ruku i nogu. U stabljici divljeg kormorača, grčki monasi su iz Kine prokrijumčarili čaure svilene bube, i umeće pravljenja svile doneli u Evropu.
Monemvasija, pogled na donji grad © Ivana Dukčević
Monemvasija, crkva u gornjem gradu © Ivana Dukčević
Monemvasija, mediteranski divlji kormorač © Ivana Dukčević
Monemvasija, pogled na donji grad
Monemvasija – reljefni natpis u arapskom pismu, na delu zida kuće, potiče iz vremena osmanske okupacije © Ivana Dukčević
Na centralnom trgu donjeg grada u starom delu Monemvasije, u četvrti Kato Poli nalazi se najpoznatija monemvasijska Crkva Elkomenos Hristos. Posvećena je Hristu vezanom lancima na Raspeću (na Veliki četvrtak, pre Uskrsa). Uklesan natpis na ulazu u crkvu potvrđuje da je podignuta 1697. godine, verovatno na mestu prethodne, starije crkve, osnovane u VI ili VII veku. S leve i desne strane ulaza nalaze se dva prestola, posvećena vizantijskom caru i carici. Unutar crkve nalaze se retke vizantijske i postvizantijske ikone, uključujući ikonu Hrista u okovima, pre nego što je razapet, sa trnovim vencem na glavi. Ovaj hram, nekoliko puta je stradao prilikom invazija neprijatelja i lokalnih gusara, ali su mnoge ikone po nalogu vizantijskih careva ukradene ili prenete na druga mesta. Prelepi zvonik je izgrađen u XVIII veku, a mermerni ikonostas je 1801. godine izradio umetnik Jorgios Kaparias na mestu nekadašnjeg drvenog ikonostasa, koji je sada prenet u crkvu Panagia Mirtidiotisa. Crkva je trenutno pod rekonstrukcijom, i do daljeg nije moguće posetiti njenu unutrašnjost.
U Monemvasiji se nalazi i kuća u kojoj je 1909. rođen, i živeo veliki grčki pesnik Janis Ritsos (Yiannis Ritsos). Kuća je u fazi renoviranja, i biće pretvorena u spomen-muzej.
Monemvasija, Crkva Elkomenos Hristos © Ivana Dukčević
Monemvasija, centralni trg donjeg grada i glavna ulica © Ivana Dukčević
Monemvasija, fotografija čuvene ikone koja je skonjena iz jedne od crkvi zbog izuzetno velike vlažnosti i soli od mora, kojom su bukvalno prekriveni zidovi bogomolje © Ivana Dukčević
Monemvasija (zidovi se bele od morske soli, koja veoma oštećuje freske) © Ivana Dukčević
Monemvasija © Ivana Dukčević
Monemvasija © Ivana Dukčević
Monemvasija, glavna ulica i Crkva Elkomenos Hristos © Ivana Dukčević
Monemvasija, donji grad © Ivana Dukčević
Monemvasija, suveniri © Ivana Dukčević
Monemvasija – radnja Anastasije Livieratu, koja oblikuje nakit od srebra i zlata, po ugledu na vizantijski © Ivana Dukčević
Smeštaj
U Monemvasiji, moj domaćin bio je fantastični butik-hotel ➡️ Likinia Hotel, gde sam provela jednu noć. Hotel se nalazi na samom kraju starog dela grada, u mirnom okruženju, i obuhvata kompleks od nekoliko starih, kamenih kuća.
Likinia Hotel, doručak © Ivana Dukčević
Likinia Hotel © Ivana Dukčević
Soba Hotela Likinia
Doručak u Hotelu Likinia…
Gde ručati / večerati
Ukoliko želite da ručate ili večerate uz predivne poglede na stari grad s visine, i prolaznike u glavnoj, kaldrmisanoj ulici Monemvasije, sve preporuke ima ➡️ Restoran Chrisovoulo. Nalazi se u glavnoj, pešačkoj ulici, blizu početka kapije ulaza u stari grad, odakle se kamenim stepeništem penje do ulaza u restoran.
Restoran Chrisovoulo © Ivana Dukčević
Restoran Chrisovoulo © Ivana Dukčević
Restoran Chrisovoulo © Ivana Dukčević
U saradnji sa:
Mythical Peloponnese – Turistička organizacija Peloponeza
Turistička organizacija Grčke – www.visitgreece.gr