Zaječar

Narodni muzej i

Palata Felix Romuliana

Feliks Romulijana (Felix Romuliana), naziv je palatnog kompleksa rimskog cara Galerija (Gaius Valerius Maximianus Galerius, 250 – 311. godina naše ere), podignutog 298. godine u današnjem Gamzigradu, kod Zaječara. na jugoistoku Srbije. Na redovnoj sednici održanoj u julu 2007. godine, UNESCO je kompleks stavio na listu svetske kulturne baštine. Car Galerije bio jedan od 4 tetrarha – 2 vladara i 2 suvladara umirućeg Rimskog carstva (ostali su bili Dioklecijan, Konstantin I i Maksimijan), i palatu je sazidao u nameri da u njoj provede „penzionerske dane“.

Arheološko nalazište Feliks Romulijana (Felix Romuliana) © Ivana Dukčević

Arheološko nalazište Feliks Romulijana (Felix Romuliana) © Ivana Dukčević

Osim moćnog Dioklecijana, car Galerije bio je poznat kao jedan od najžešćih progonitelja pripadnika tada nove vere – hrišćanstva. Kako bi osigurao poziciju i vlast, Galerije se razveo od žene i preoženio ćerkom Dioklecijana – čije je suvladar bio. Međutim, nakon samo nekoliko godina vladavine savladala ga je bolest. Uplašen da mu je pošast u vidu bolesti poslao sam hrišćanski bog, prestao je sa progonom hrišćana i pre nego što će umreti izdao i Edikt o toleranciji (311. godine). Iako neki izvori navode da je umro nedaleko od današnje Sofije u Bugarskoj, drugi pretpostavljaju da je verovatno umro na mestu gde je i sahranjen – nedaleko od palate u Gamzigradu, koja nosi naziv po njegovoj majci.

Arheološko nalazište Feliks Romulijana (Felix Romuliana) – plan palate © Ivana Dukčević

Arheološko nalazište Feliks Romulijana (Felix Romuliana) © Ivana Dukčević

Arheološki ostaci – artefakti sa nalazišta Feliks Romulijana (Felix Romuliana), nalaze se u centru Zaječara, u Narodnom muzeju. U tri nevelike prostorije, mogu da se vide: ostaci statue cara Galerija od porfira – bordo-ljubičastog kamena vulkanskog porekla koji je zbog svoje tvrdoće i otpornosti na habanje, u antičko vreme bio popularan za izradu statua; kamena ploča sa nazivom palatnog kompleksa na latinskom; podni mozaici koji su krasili palatu; reljefne dekoracije i ukrasne statue; kapiteli sa stubova.