Posted on 10 jul 2023

/ off

GRČKA – Peloponez – Antička Mesena (Messene)

Antička Mesena

Pre nekoliko godina, naišla sam na fotografije juga Peloponeza, istorijskog poluostrva u obliku raširene šake s palcem i tri dugačka prsta – bez kažiprsta, i videla pejzaže toliko jedinstvene, koje nigde na obali Grčke nisam pre videla. O tome sam nekoliko puta pričala sa dvoje direktora Grčke nacionalne turističke organizacije u Beogradu: GNTO – Visit Greece, i dobila predlog da budem ona koju će pozvati da ih istraži, i predstavi na svojim stranicama. Prema planu koji sam napravila, putovanje je organizovano u saradnji sa Turističkom organizacijom Peloponeza Mythical Peloponnese. Na putovanju, posetila sam turistički nedovoljno poznate predele, delove obale Grčke bez hotelskih kompleksa i masovnog turizma. Prelepa ruralna mesta Peloponeza, krase pejzaži nalik onim na Jonskim ostrvima (Krf), priroda najsličnija onoj na srednjem i južnom Jadranu, i u Toskani, u Italiji.

Antička Mesena © Ivana Dukčević

Pogled na antičku Mesenu s magistrale, iz sela Amvromati (ili Ithomi)

Antička Mesena, teatar

Antička Mesena – porodični mauzolej drevne, aristokratske familije © Ivana Dukčević

Ostaci antičke Mesene…

Antička Mesena, stadion © Ivana Dukčević

Tekst i fotografije, zaštićeni su Zakonom o autorskim i srodnim pravima: Službeni glasnik Republike Srbije, br. 104/2009 i 99/2011. Nije dozvoljeno kopiranje, niti objavljivanje teksta, delova teksta, i fotografija, bez dozvole autora.

Antička Mesena, teatar © Ivana Dukčević

Antička Mesena, stadion © Ivana Dukčević

Antička Mesena © Ivana Dukčević

U antičku Mesenu (Μεσσήνη – Messínî ili Messénê), u neposrednoj blizini sela Mavromati (Mavrommati, Ithomi), stigli smo u kasno popodne. Veliko arheološko nalazište iz V – IV veka pre nove ere koje su podigli Tebanci, nalazi se oko 30 kilometara severozapadno od Kalamate. Prvo naselje na ovom mestu (Ithome), koje je dobilo naziv po imenu obližnje planine i bilo podignuto još tokom Bronzanog doba, uništili su Spartanci. Iako u okviru nalazišta postoje tebanski ostaci iz V veka pre nove ere, veliki deo današnjih građevina datira iz perioda Helenizma i rimske okupacije (III vek p. n. e – I vek n. e).

Dok je nisu osvojili i porazili, antička Mesena važila je za jedan od najvećih i najprosperitetnijih gradova stare Elade. S obzirom da istoriju pišu pobednici, njen značaj i veličina pali su u zaborav. Nekada, u antičko vreme, pre dolaska Rimljana na istorijsku scenu Mediterana, kada su grčke državice osvajale jug Italije i osnivale svoje kolonije („Magna Graeca“ – „Velika Grčka“), antička Mesena imala ih je čak tri. Najčuvenija koja i danas postoji, i koja i dalje nosi naziv po polisu Meseni na Peloponezu koji ju je i osnovao, je grad Messina na Siciliji. Iz ovih razloga, od 2014. antička Mesena nalazi se na listi čekanja za prijem na listu Uneskove svetske kulturne baštine.

U okviru nalazišta, videli smo ostatke nekoliko veličanstvenih, javnih građevina, kao što su: odeon, stadion, gimnazijum (vežbaonicu za boks), hramove Asklepija, boga medicine, i boginje rađanja, lova i divljine, Artemide, Zevsov hram, Buleterion, mesto državne kase, i grobnicu junaka Aristomena. Iznad arheološkog nalazišta, na prilaznoj magistrali, u malom muzeju predmeta pronađenih u antičkoj Meseni, nalazi se određen broj statua koje su dekorisale nekadašnju agoru, centar antičkog grada, kao što je skulptura boga Hermesa, ali i bista skulptora Hageladesa – učitelja najčuvenijih starogrčkih vajara: Fidije, Polikleta i Mirona, iz klasičnog perioda.

Antička Mesena – gimnazion, vežbalište za boksere, sa postoljem na kojem je nekada stajala statua Herkula

Antička Mesena © Ivana Dukčević

Antička Mesena, muzej © Ivana Dukčević

Antička Mesena – mauzolej nepoznatog porekla (levo) i ostaci stadiona (desno)

Antička Mesena, državna kasa © Ivana Dukčević

U obilazak antičke Mesena, povela me je Viktorija, magistar istorije i arheologije. Krajem XX veka, kao devojka, u ove krajeve stigla je iz rodne Moldavije, zaljubila se u Mesenu i svog budućeg supruga, Grka iz sela Mavromati, i odlučila da ovde ostane i osnuje porodicu. Zajedno sa arheolozima iz Grčke, Viktorija već godinama radi na iskopavanju drevne Mesene i želja joj je da i njen sin koji studira arheologiju, nastavi s iskopavanjima, posle nje. Viktorija mi je ispričala kako povrh sela, lokalci koji na jesen beru masline, ponekad naiđu na zaboravljene, antičke bakarne novčiće drevne Mesene, i da negde u blizini nalazišta živi pitoma lisica, koja povremeno dođe i do sela.

Lisicu nismo videli, ali nam je dva puta, u divljini Peloponeza put prešao šakal, divlji pas koji takođe živi u šumarcima i kršu ovog prelepog poluostrva. Prvi put, to se desilo kada smo se automobilom od sela Mavromati popeli visoko, do zidina antičke Mesene, i krenuli da obiđemo kule-osmatračnice, zarasle u zelenilo. Najčuvenijil, starogrčki geograf Strabon, pominje Mesenu kao mesto najgrandioznijih zidina zapadnog Peloponeza i poredi ih sa utvrđenjem drevnog Korinta. Viktorija mi je ispričala da su pre mene, na zidinama boravili novinari iz New York Times-a, koji su u Americi pronašli staru, crno-belu fotografiju zidina s kraja XIX veka, i krenuli na dug put da pronađu tačno mesto gde je slikana. S vrha zidina, u sumrak, u savršenoj tišini koju povremeno prekida udaljeni zvuk zvonca i blejanje ovaca, pogled puca na dolinu i jedino što se čuje su zrikavci.

Sa Viktorijom, u antičkoj Meseni

Antička Mesena, ostaci podnih mozaika © Ivana Dukčević

Antička Mesena – ostaci šina u teatru, ispred scene © Ivana Dukčević

Ostaci zidina antičke Mesene © Ivana Dukčević

Ostaci zidina antičke Mesene, 3 kilometra iznad antičkog grada

Ostaci zidina antičke Mesene © Ivana Dukčević

Antička Mesena, nalazi se u prelepoj, velikoj i dubokoj zelenoj dolini, okružena planinama s tri strane. Magistrala koja vodi od Kalamate, stiže u selo Mavromati (koje je nedavno preimenovano u Mesenu, što zbunjuje slučajne putnike), koje se nalazi iznad nalazišta, i odakle se pružaju – malo je reći, nestvarno bajkoviti pogledi na dolinu i drevni grad. Nakon obilaska arheoloških ostataka, zaustavili smo se u centru sela Mavromati kako bismo popili vodu sa svetog izvora Klepsidre (od reči „klepto“ – ukrasti, i „hidra“ – voda), koji kreće sa vrha planine, blizu ostataka Zevsovog hrama (Temple of Zeus Ithomatas). Preko puta antičkog izvora, u rano predvečerje, obilazak smo završili u lokalnoj taverni, koja se, kao i čitavo selo od 90 stanovnika, nalazi na litici iznad doline. Pogled koji oduzima dah i domaća limunada s nanom, zadržali su nas duže nego što smo planirali, te smo se već po mrklom mraku vratili u Kalamatu.

Pogled na arheološko nasleđe u širokoj dolini, iz sela Mavromati

Smeštaj

Ukoliko Mani posećujete u toku jednodnevnog izleta iz kopnenog dela jugozapadnog Peloponeza, najbolju opciju za smeštaj predstavlja najveći oblasni grad Kalamata. U Kalamati, na samoj obali, s pogledom iz sobe koji puca na malu luku i početak bajkovitog poluostrva Mani, nalazi se sjajan, 5* butik-hotel ➡️ Grand Hotel Kalamata, u kojem sam provela prvo veče na Peloponezu.

U saradnji sa:

Mythical Peloponnese – Turistička organizacija Peloponeza

Turistička organizacija Grčke – www.visitgreece.gr

Peloponez