Posted on 01 nov 2016

/ off

TURSKA – Istanbul, azijski deo – Kadikoj (Kadıköy) i Uskudar (Üsküdar)

Istanbul – azijski deo

Kadikoj (Kadıköy) i Uskudar (Üsküdar)

S druge strane Bosfora, najbliže Istorijskom poluostrvu, nalazi se Uskudar (Üsküdar), najveća opština Istanbula na azijskoj strani moreuza u kojoj živi više od pola miliona ljudi. Pre dvadeset i osam vekova, na ovom mestu je osnovana jedna od prvih naseobina na području današnjeg grada, starogrčka kolonija Hrizopolis (Χρυσόπολις). Sve do srednjeg veka, azijska naseobina bila je zasebno mesto u odnosu na Vizantion, kasnije Konstantinopolj (s evropske strane). Zanimljivo je da je ovaj deo Bosfora, postao deo Osmanske imperije, jedan vek pre samog Konstantinopolja, grada na evropskom delu moreuza (situacija donekle slična istoriji Beograda i Zemuna).

Istanbul, gradski prevoz na liniji preko Bosfora: Karakoj (evropski deo) – Kadikoj (azijski deo) © Ivana Dukčević

Istanbul, Kadikoj © Ivana Dukčević

Pijaca u Kadikoju, izbor maslina različitih sorti, boja i naziva, nalik šarenim bombonama © Ivana Dukčević

Tekst i fotografije deo su publikovane knjige „Umetnost putovanja“ (ISBN 978-86-7963-499-3) u izdanju Samizdata B92, i knjige-vodiča o Turskoj (ISBN 978-86-7722-422-6), i zaštićeni su Zakonom o autorskim i srodnim pravima: Službeni glasnik Republike Srbije, br. 104/2009 i 99/2011. Nije dozvoljeno kopiranje, niti objavljivanje teksta, delova teksta, i fotografija, bez dozvole autora (Ivana Dukčević) i izdavačke kuće (za Samizdat B92 – Veran Matić).

Iskender kebab, u Kadikoju se nalazi jedan od lokala originalnog lanca restorana poreklom iz Burse © Ivana Dukčević

Mramorno more, nadomak Kadikoja © Ivana Dukčević

Uskudar je mesto s kojeg mogu da se vide oba evropska dela grada, jedan kraj drugog, na udaljenosti od oko 1,7 km. Turistički posmatrano, u Uskudaru nema mnogo toga da se vidi. Najinteresantnije i najposećenije je ostrvce sa kulom Kiz Kulesi – „Devojačka kula“, na kojem se danas nalazi restoran. Za ostrvo je vezana interesantna legenda s nesrećnim krajem, o vizantijskoj princezi koju su s dvora sklonili od proročanstva izgovorenog na dan njenog rođenja – da će umreti od ujeda zmije. Da sudbinu ne možete izbeći kazuje i sam kraj priče, u kojem je zmija ipak slučajno dospela na ostrvo u korpi voća, namenjenoj princezi.

Na kopnu, nadomak doka za brodove, na uzbrdici se nalazi Džamija Mihrimah Sultanije (Mihrimah Sultan Camii) koju je za Mihrimah, ćerku Sulejmana I Veličanstvenog i Rokselane, osmislio čuveni dvorski arhitekta mimar Sinan, 1548. godine.

Evropska strana Istanbula, slikana iz broda © Ivana Dukčević

Uskudar, „Devojačka kula“ © Ivana Dukčević

Uskudar, mesto za igranje „tavli“, kraj obale © Ivana Dukčević

Pristanište Uskudar (Džamija princeze Mihrimah, iza) © Ivana Dukčević

Nešto južnije, na veštačkom rtu, nalazi se staro zdanje nekada jedne od dve istanbulske železničke stanice Hajdarpaša (Haydarpaşa Garı), s koje su do pre nekoliko godina kretali vozovi za azijske destinacije. Stanica je sagrađena 1908. godine, povodom posete nemačkog cara Kajzera Vilhelma Istanbulu (kao i Fontana, na Hipodromu), i deo je nikada ostvarenog projekta nemačkih arhitekata – jedinstvene železnice koja je trebalo da Berlin poveže s Bagdadom. U novembru 2010, veliki požar je zahvatio dobar deo krovne konstrukcije i oštetio deo ovog zdanja. Nakon toga, od 2018. godine, s obližnje, nove Železničke stanice Sogutlučešme (Söğütlüçeşme İstasyonu) na azijskoj strani Istanbula – u Kadikoju, u smeru ka Ankari, Konji i Eskišehiru krenuli su da saobraćaju linije novih, super-brzih vozova.

Kadikoj, Železnička stanica Hajdarpaša © Ivana Dukčević

Istanbul, gradsko pristanište Kadikoj © Ivana Dukčević

U južnom delu zaliva smestio se jedan od najinteresantnijih delova Istanbula, elegantni Kadikoj (Kadıköy). Uređeno šetalište kraj obale i park, kao i kanal Kurbağalıdere u kojem se kraj brodića u parku ređaju stare, preuređene i neke novije vile, samo su neka od mesta duž kojih možete provesti popodne u prijatnoj šetnji (za ljubitelje fudbala, na kraju kanala nalazi se stadion fudbalskog kluba Fenerbahče – Fenerbahçe).

Centar starog Kadikoja smestio se na poluostrvu čijim središtem, najvažnijim ulicama u istom smeru neprekidno kruži stari tramvaj. Tramvaj T3 (Kadıköy – Moda Nostalgia Tramway), jedna je od dve linije istanbulskih starih tramvaja (drugi je mnogo poznatiji T2, koji saobraća od jednog do drugog kraja pešačke ulice Istiklal).

Stari tramvaj T3: Kadikoj – Moda (kraj grada) © Ivana Dukčević

Istanbul, stari tramvaj T3 u Kadikoju © Ivana Dukčević

Istanbul, Kadikoj © Ivana Dukčević

Na minut pešice od doka uz koji pristaju brodići u sistemu istanbulskog gradskog prevoza, nalazi se Kadikoj skver (sa interesantnom skulpturom bika). Preko puta bulevara koji okružuje poloustrvo, čim zađete u uličice starog dela grada naići ćete na jermensku crkvu Surp Takavor Ermeni Kilisesi, sazidanu početkom XVIII veka. Kompleks u okviru zidina crkve čini i jermensko groblje i škola, koji su renovirani pre nekoliko godina.

Kadikoj, jermenska crkva © Ivana Dukčević

Kadikoj, jermenska crkva © Ivana Dukčević

Kadikoj, jermenska crkva © Ivana Dukčević

Na minut od jermenske crkve nalazi se centralni deo Kadikoja, sa mnogobrojnim lokalima, kafeima i restoranima u prizemnim delovima starih drvenih kuća (košk – koşk), ali i izuzetno interesantna, jedna od najboljih zelenih pijaca Istanbula – Kadıköy Market. Osim dela sa ribom i raznim plodovima mora koje vešti prodavci čiste ispred radnji i uređenih pijačnih štandova, na tezgama možete videti i sireve, začine (na primer – sušeni cvet jasmina), razno voće i povrće među kojima i na desetine vrsta maslina u bojama koje možda još nikada niste videli, interesantnih naziva: crvene masline, zelene spanać-masline, višnja-masline, limun-masline, cvekla-masline, dijetalne crne masline, masline punjene pomorandžom ili belim lukom, one iz Ajvalika, Bodruma, Antakije ili Gaziantepa, ili mešane u raznim bojama, nalik šarenim bombonama!

Južno od Kadikoja, tokom Krimskog rata otvorena je čuvena bolnica u kojoj je kao medicinska sestra radila proslavljena britanska dobrovoljka Florens Najtingejl. Muzej Florence Nightingale Müzesi nalazi se u vojnim barakama u kraju Selimije (Selimiye Kişlasi), koji je moguće posetiti samo uz prethodnu dozvolu.

INFO: Do Uskudara se najjednostavnije stiže brodom s doka Eminonu. Brod prelazi moreuz i do Uskudara stiže za oko 15 minuta. Na automatu kupite žeton gradskog saobraćaja (po ceni od oko 0,7 evra, ili očitajte vožnju na automatu pre ulaska u brod, ukoliko imate gradsku magnetnu karticu sa dovoljno kredita (kao BusPlus – inače, beogradski sistem BusPlus je preuzet od turske, izmirske firme KentKart).

Do Kadikoja je najbolje stići brodom sa doka kod Karakoja, blizu poslednje stanice (novog, dugolinijskog) tramvaja T 1. Brod putuje 20 – 25 minuta, i najčešće prvo pristaje uz Železničku stanicu Hajdarpaša.

Istanbul Kadikoy, Istanbul Kadikoy, Istanbul Kadikoy, Istanbul Kadikoy, Istanbul Kadikoy, Istanbul Kadikoy, Istanbul Kadikoy

Evropski deo - Istanbul i Jedrene