Da li znate odakle potiče sutlijaš? Tokom putovanja severoistočnom Anadolijom, u planinama Kačkar, uvek posetim Hamsi, selo na Putu svile poznato po tome što je u njemu izmišljen sutlijaš. Na turskom jeziku, sutlijaš se danas naziva „sutlač“ (sütlaç). Ipak, Turci iz ovog dela Turske, iznenadili su se kada su čuli kako ga mi u Srbiji nazivamo i izgovaramo, i rekli su mi da je „sutlijaš“ u stvari pravilniji, stari, srednjovekovni naziv jela, koji smo nakon odalaska Osmanlija s naših prostora, u srpskom jeziku sačuvali.

Originalni turski sutlijaš, redak i posut mrvljenim lešnicima © Ivana Dukčević

Selo na Putu svile, odakle potiče sutlijaš, u planinama Kačkar © Ivana Dukčević

Duž obala Crnog mora u Turskoj, nalaze se najveće plantaže lešnika na svetu © Ivana Dukčević

Tekst i fotografije deo su publikovane knjige „Umetnost putovanja 2“ (ISBN 978-86-82136-01-9) u izdanju Media Sfere, i knjige-vodiča o Turskoj (ISBN 978-86-7722-422-6), i zaštićeni su Zakonom o autorskim i srodnim pravima: Službeni glasnik Republike Srbije, br. 104/2009 i 99/2011. Nije dozvoljeno kopiranje, niti objavljivanje teksta, delova teksta, niti fotografija, bez dozvole autora (Ivana Dukčević) i izdavača (Media Sfera: Gordana Radisavljević-Jočić).

 

 

“Sutlijaš“ tj. „sütlü aş“, na turskom znači „jelo od mleka“ („süt“ je na turskom „mleko“). Najbolji originalni sutlijaš u Turskoj, probali smo u selu Hamsi, mestu gde je ovo jelo i izmišljeno, i to u lokalu porodice koja je generacijama poznata po izradi ovog slatkiša. Na fotografijama je njihova kafana u kojoj može da se proba originalni sutlijaš, gde smo upoznali i glavnog majstora (na turskom „usta“) koji ga pravi. Selo se nalazi u okruženju prelepih, zelenih pejzaža, na obroncima planina Kačkar. Majstor za sutlijaš, sa nama je podelio i originalni recept za ovo jelo. Na kraju spravljanja, sutlijaš se zapeče u peći, u zemljanoj posudi, koja se stavi na pleh u vodi – kako sutlijaš ne bi zagoreo, i pospe obiljem mrvljenih lešnika, s najvećih plantaža lešnika na svetu.

Naš domaćin, majstor („usta“) za sutlijaš © Ivana Dukčević

Na plantaži lešnika

Hamsi, selo sutlijaša

Surlijaš u selu gde je izmišljen © Ivana Dukčević

Slasni, retki sutlijaš sa mrvljenim lešnicima, specijalitet je pre svega kuhinje severoistočne Turske. Najveće plantaže lešnika na svetu, nalaze se duž crnomorske obale Turske – od zapadnih delova zemlje, sve do granice s Gruzijom. U blizini oblasnog grada Trabzona, italijanska „Nutela“ ima pogon, gde se lešnici sortiraju i šalju na dalju obradu, kako bi na kraju završili u čuvenom čokoladnom kremu s lešnicima. Osim lešnika, na obroncima planina Kačkar videli smo i najveće plantaže čaja najbliže Evropi. Selo Hamsi nalazi se u planinama Kačkar, u blizini grada Trabzona, čuvenog vizantijskog Manastira Sumela, i turistički popularnog jezera Uzungol.

Jezero Uzungol © Ivana Dukčević

Manastir Sumela © Ivana Dukčević

Plantaže čaja na obroncima planina Kačkar © Ivana Dukčević