Posted on 15 avg 2024

/ off

SLOVENIJA – Slovenske Konjice

Povratak u daleku prošlost

Slovenske Konjice

Slovenske Konjice (pređašnji naziv na nemačkom – Gonobitz) je mestašce od nepunih 5000 stanovnika, i centar istoimene opštine na severu Slovenije. Gradić se nalazi na južnim obroncima Pohorja, u dolini reke Dravinje, oko 100 kilometara severoistočno od Ljubljane, i isto toliko od Graca u Austriji, i Zagreba. Slovenske Konjice su gradić sa hiljadugodišnjom istorijom, smešten između tajanstvene Konjiške planine i sunčanih, zlatnih brežuljaka vinorodnog Škalca. Prvi put, Slovenske Konjice pominju se 1146. godine, pod nazivom Conouwiz, kao centar ovog kraja sa nekoliko zaseoka. Tokom srednjeg veka, mesto je bilo značajan centar trgovine, a od XIX veka postaje i industrijski centar. Godine 1846, pruga Beč – Trst prolazila je kroz Slovenske Konjice, tada Gonnawitz, koji je status grada dobio tek za vreme SFRJ,1964. godine. Naziv grada potiče iz slovenačke mitologije, gde je konj predstavljao solarna božanstva, koja su jahala konje i imala natprirodne moći – slovenački bogovi sunca Svetovit i Radogost, ali i hrišćanski junak Sveti Đorđe. Najstariji sakralni objekt u Slovenskim Konjicama je župna crkva Svetog Jurja (Sveti Đorđe) iz XI veka, koja je obnavljana i dograđivana tokom XV veka. Nekoliko kilometara od gradića, u smeru sela Konjiška Vas, kod sela Žiče nalazi se Žička kartuzija, manastirski kompleks koji je vekovima značajno uticao na razvoj čitavog kraja. Počev od 2019, svakog septembra, u Slovenskim Konjicama se organizuje Konjiški maraton, s disciplinama – polumaratonom, srednje teškom trkom na 10 km i rekreativnom trkom na 5 km.

Autoput od Ljubljane, ka Slovenskim Konjicama © Ivana Dukčević

Slovenske Konjice © Ivana Dukčević

Slovenske Konjice na reci Dravinji, sa vinogradima u zaleđu © Ivana Dukčević

Slovenske Konjice © Ivana Dukčević

Slovenske Konjice…

Prema legendi, unutar Konjiške gore postojalo je jezero u kojem je živeo zmaj. Ljutiti zmaj urlao je tako da se cela gora tresla, dok su bujice planinskih reka jurile niz padinu. Seljani koji su živeli u podnožju planine, strahovali su da će zbog rike zmaja, planina puknuti, poplaviti njihove domove i njive. Savet su potražili od lokalnog velmože, koji je živeo u zamku iznad doline, koji im je rekao da pokušaju da se pomire sa zmajem. Sutradan, seljani su krenuli u planinu, ali su videvši zmaja, ustuknuli od straha. Jedan od muškaraca skupio je hrabrost, i zamolio zmaja da se smiri. „Prestaću da ričem, ako mi svake godine budete dovodili šest mladih devica!“ Posle kraćeg savetovanja, seljani su prihvatili zahtev, jer su jedino tako mogli da spasu svoje domove i čitavu dolinu reke Dravinje, iako nisu bili sigurni da li su ispravno postupili. Iz godine u godinu, meštani Dravinjske doline žrtvovali su svoje kćeri zmaju, kako bi od poplava spasli svoju voljenu dolinu. Kada je red došao na Marjeticu, ćerku jedinicu, njen otac krenuo je da razmišlja kako da je spase, ali mu ništa pametno nije padalo na pamet. Ožalošćeni žitelji Dravinjske doline, u dugoj povorci doveli su šest mladih devojaka zmaju, među kojim i Marjeticu. Kada je planina zatutnjala, i zmaj došao da proždere šest devica, na belom konju stigao je Sveti Đorđe, i ubio zmaja. U znak zahvalnosti, otac Marjetice odlučio je da u dolini sazida Crkvu Sv. Đorđa, a mesto ispod planine, u znak sećanja na ove događaje, dobilo je naziv Konjice.

Slovenske Konjice © Ivana Dukčević

Slovenske Konjice, vino iz lokalnih vinograda © Ivana Dukčević

Tabla o buntu 3000 kmetova Slovenskih Konjica, protiv austrijskih gospodara, 1515. godine © Ivana Dukčević

Slovenske Konjice, jedan od mnogobrojnih spomenika konjima © Ivana Dukčević

Slovenske Konjice – u lokalnoj kafeteriji, uz kafu se dobija svitak sa tekstom jedne od pesmi slovenačkog pesnika Ivana Minattija (1924-2012), koji je rođen u Slovenskim Konjicama © Ivana Dukčević

U lokalnoj kafeteriji, uz kafu se dobija svitak sa tekstom jedne od pesmi slovenačkog pesnika Ivana Minattija (1924-2012), koji je rođen u Slovenskim Konjicama

U Slovenske Konjice stigla sam sa drugaricom iz detinjstva kojoj sam bila u poseti, koja od mladosti živi u Ljubljani. Ovde sam došla iz jednog meni veoma posebnog razloga. Moja baka Berta, koja me je čuvala čitavo moje detinjstvo, rođena je u ovom malom mestu duž valovitih gorja s vinogradima, daleke 1906. godine, ali se još kao dete, sa roditeljima preselila u Zagreb, i zatim u Pančevo. S obzirom da se Slovenske Konjice nalaze samo sat vremena vožnje od Ljubljane, moja drugarica i ja, krenule smo na izlet u daleku prošlost, u otkrivanje porekla članova porodice, ženskog dela moje familije. Kada smo stigle u gradić, i prošle pored mesne Crkve Svetog Đorđa, predložila mi je da svratimo u crkvu i pronađemo lokalnog sveštenika, kako bih možda, uspela da iz starih crkvenih knjiga, saznam još nešto o porodici svoje bake (osim imena njenih roditelja). U crkvi dugo nije bilo nikoga, te smo krenule ka parohijskom domu, i videle da pored ovog velikog zdanja, u starijoj kući postoji interfon i zvonce. „Austrougarska je od 1600. godine, vodila precizne podatke o rođenju i smrti svih stanovnika na okupiranim teritorijama, zbog čega je moguće da saznaš veliki broj podataka o svojoj porodici, a slovenački župnici radi su da pomognu – poznajem nekoliko njih koji su iz crkvenih knjiga saznali o svom poreklu“, rekla mi je. Vrata je otvorio visoki, krupni sveštenik srednjih godina, gospodin Vogrin. Kada mu je objašnjeno zbog čega smo došle, primio nas je u svoju radnu sobu na spratu, gde smo skoro sat vremena listali stare crkvene knjige, čiji su podaci pre nekoliko godina, stranicu po stranicu fotografisani, i prebačeni u digitalni format. Osim saznanja da je moja baka bila rođena u zaseoku Konjiška Vas, najstariji preci koje smo u crkvenim knjigama Slovenskih Konjica uspeli da pronađemo, su njeni pradeda i prababa, moji navrbaba i navrdeda, rođeni 1823. i 1825. godine u Črešnjevecu (tada Kerschbach), i koji su živeli u selu Špitalič, kuda smo se kasnije i uputile, kako bismo posetile nadaleko čuvenu Žičku kartuziju.

Slovenske Konjice 1903, tri godina pre rođenja moje bake

Slovenske Konjice, mesna Crkva Svetog Juraja (Đorđa) © Ivana Dukčević

Slovenske Konjice, mesna Crkva Svetog Juraja (Đorđa) – zanimljiva poruka vernicima © Ivana Dukčević

Slovenske Konjice, mesna Crkva Svetog Juraja (Đorđa) © Ivana Dukčević

Slovenske Konjice, parohijski dom Crkve Svetog Juraja (gore), i kuća gde živi župnik Vogrin (levo) © Ivana Dukčević

Slovenske Konjice, unutrašnje dvorište zdanja pored crkve, gde živi župnik kojem smo došli u posetu © Ivana Dukčević

Slovenske Konjice, detalji zdanja pored crkve, gde živi župnik © Ivana Dukčević

Slovenske Konjice, radna soba župnika Vogrina, koji pokazuje stranicu austrougarske matične knjige, gde stoji ime mojih najstarijih poznatih rođaka iz Slovenskih Konjica, rođenih 1823. i 1825. godne © Ivana Dukčević

Na putu ka Žičkoj kartuziji, prošli smo kroz selo Konjiška Vas, i prema instrukcijama gospodina Vogrina na Google maps, uspele smo da lociramo imanje gde je početkom XX veka rođena moja baka. U to vreme, kuća je pripadala austrijskom velmoži, u kojoj je sestra moje prabake radila kao kuvarica, i gde je bila prisutna lokalna babica.

Konjiška Vas © Ivana Dukčević

Konjiška Vas, vinogradi © Ivana Dukčević

Konjiška Vas, imanje gde je 1906. rođena moja baka © Ivana Dukčević

Žička kartuzija (lat. Domus in Valle Sancti Johannis) nekadašnji je kartuzijanski samostan u dolini Jovana Krstitelja pored sela Žiče. Osnivač samostana bio je štajerski grof Otokar III Trangauer, koji je na ovo mesto doselio francuske monahe iz njihove Velike kartuzije (Grande Chartreuse) kod Liona, i omogućio im rad u ovom delu Slovenije. Prvi od dva samostana, podignut je još 1160. godine, po uzoru na njihov matični samostan, s velikom Crkvom Svetog Jovana Krstitelja, gde su prema strogim zakonima njihovog reda, živeli monasi. U donjem samostanu, u selu Špitalič, u kojem se i danas nalazi kasnoromanička crkva, živeli su u nešto slobodnijem režimu, njihova braća laici. Crkvica Marijinog naveštenja (Blagovesti Bogorodice), ima najstariji romanički portal u Sloveniji.

Konjiška Vas nalazi se u blizini vijadukta, autoputa koji povezuje sever i jug Slovenije © Ivana Dukčević

Opština Slovenske Konjice, selo Špitalič, Crkvica Marijinog naveštenja (Blagovesti Bogorodice) blizu Žičke kartuzije, gde su početkom XIX veka živeli moji najstariji poznati preci s majčine strane. Ovo selo danas ima 19 stanovnika © Ivana Dukčević

Osim služenja bogu, monasi su se, između ostalog, u manastiru bavili pekarstvom, mlinarstvom, staklarstvom, sakupljali su lekovite trave i bavili se narodnom medicinom. Kada je 1782. godine, car Jozef II Habsburški, dekretom ukinio rad brojnih crkvenih redova i njihove samostane, 15 monaha Velike kartuzije razišlo se po svetu, i manastir je napušten. Nakon četiri decenije, samostan je kupio knez Weriand von Windischgrätz, u čijem je posedu ostao sve do kraja Drugog svetskog rata. Žička Kartuzija danas je kulturno-istorijski spomenik i najvažnija turistička atrakcija ovog dela Slovenije.

Žička kartuzija…

Na samom ulazu u samostan nalazi se gostionica Gastuž, najstariji ugostiteljski objekat u Sloveniji, i, kako neki tvrde, u čitavoj srednjoj Evropi. Otvorena je davne 1467. godine, i poznata je po velikoj srednjovekovnoj zbirci kuvarskih recepata. Do XVII veka, gostionica je imala samo prizemni deo, kada je podignut sprat za potrebe noćenja putnika, i štala za konje. U gostionici je živeo sakupljač takse, koji je vodio računa o količini žita i vina koje su ulazile u manastir. Pored stare gostionice, turisti mogu da vide samostanski vrt sa lejama lekovitog bilja, da degustiraju lokalne specijalitete, i da kupe suvenire od sušenog bilja i meda (rakija, likeri od voća, čaj od mešanog lekovitog bilja, itd).

Na ulazu u Žičku kartuziju, nalazi se Gastuž, najstarija gostionica u Sloveniji sa istom namenom, iz 1467. godine © Ivana Dukčević

Gostionica Gastuž..

Slovenija Slovenske Konjice, Slovenija Slovenske Konjice, Slovenija Slovenske Konjice, Slovenija Slovenske Konjice, Slovenija Slovenske Konjice

slovenija