Posted on 30 jun 2024

/ off

ETIOPIJA – Adis Abeba (Addis Ababa)

ADIS ABEBA

„Novi cvet“

Osim starog Egipta, Etiopija je najstarija država Afrike. S obzirom na istoriju dugu skoro tri hiljade godina, jedna je od najstarijih na svetu. Iako je italijanska okupacija Etiopije, tadašnje Abisinije, potrajala pet godina (1936-1941), Liberija i Etiopija važe za jedine dve zemlje Crnog kontinenta koje nikada nisu bile pod kolonijalnom vlašću. Država je podeljena na dvanaest regija, čije se teritorije mahom poklapaju s narodima koji tamo žive i specifičnim jezicima kojim govore. Etiopija je i najmnogoljudnija zemlja na svetu koja nema izlaz na more. I danas, ovo je jedan od velikih strateških problema Etiopije, još od vremena kada je u aprilu 1993, najsevernija oblast, Eritreja, na referendumu donela odluku da se ocepi i osamostali, i time ostatak zemlje ostavila bez obale. Pet godina kasnije, nastao je rat između ove dve zemlje, koji je trajao od 1998. do 2018. godine. Osim Eritreje, problem oko izlaska Etiopije na more, postoji i s delom susedne Somalije. U januaru 2024, Etiopija je potpisala memorandum o razumevanju sa Somalilendom, bivšim britanskim protektoratom koji je samoproglasio nezavisnost od Somalije. Međunarodno nepriznat Somalilend, nezavisna je oblast koja se graniči s Džibutijem, i nalazi se na obali, na strateškom mestu gde Crveno more izlazi iz korita između Afrike i Arabije, i postaje Indijski okean. Potpisivanje ovog dokumenta uznemirilo je susednu Somaliju, čiji su zvaničnici saopštili da su spremni da uđu u rat zbog toga, jer samoproglašeni Somalilend i dalje smatraju delom svoje teritorije. Otcepljeni Somalilend, izjavio je da je Etiopija pristala da prizna njihovu nezavisnost, u zamenu za neometano korišćenje njihove pomorske luke. I tu priči nije kraj. Sve do novembra 2022, u Etiopiji je besneo unutrašnji, građanski rat. Početkom 2024, obilazeći severne oblasti Tigraj i Amharu, imali smo priliku da se uverimo da je mir ponekad na staklenim nogama.

Prestonica Adis Abeba (pogled s brda Entoto), smestila se u etiopskom gorju na nadmorskoj visini od 2355 metara. Posle La Paza (i Sukrea) u Boliviji, Kita u Ekvadoru, i Bogote u Kolumbiji, četvrti je najviši glavni grad na svetu © Ivana Dukčević

Addis Ababa Bole International Airport © Ivana Dukčević

Addis Ababa Bole International Airport, ima dva terminala, za međunarodne i za lokalne letove unutar Etiopije. Dok na međunarodnom terminalu (na fotografiji) nema preterane gužve, terminal za unutrašnje letove predstavlja pravi izazov koji smo nekoliko puta tokom putovanja, savladavali (dodatno, u vreme našeg boravka, odvijali su se radovi u cilju spajanja dva terminala) © Ivana Dukčević

Addis Ababa Bole International Airport…

Addis Ababa Bole International Airport © Ivana Dukčević

u saradnji sa

www.mangatrip.rs

🇪🇹

Tekst i fotografije, materijal su za knjigu koja je u procesu publikacije, i zaštićeni su Zakonom o autorskim i srodnim pravima: Službeni glasnik Republike Srbije, br. 104/2009 i 99/2011. Nije dozvoljeno kopiranje, niti objavljivanje teksta i fotografija, bez dozvole autora.

Brdo Entoto, iznad grada, omiljeno je pribežište stanovnika prestonice, nalik Avali kod Beograda

Na zelenom, šumovitom brdu, nalazi se park i restoran… © Ivana Dukčević

… i lepo uređeni vidikovac, odakle pogled puca na prestonicu © Ivana Dukčević

Plato s vidikovcem, na brdu Entoto, iznad Adis Abebe…

Predgrađa na obronku brda © Ivana Dukčević

Adis Abeba, na amharskom jeziku, jednom od zvaničnih jezika Etiopije, znači „novi cvet“ ili „fontana cveća“ © Ivana Dukčević

Adis Abeba, Nacionalna banka © Ivana Dukčević

U Etiopiji živi 128 miliona stanovnika, što je čini trinaestom najnaseljenijom državom na svetu, i drugom najnaseljenijom u Africi, posle Nigerije © Ivana Dukčević

Saobraćajni znaci i dekorativno etiopsko pismo © Ivana Dukčević

Adis Abeba ima oko 5,7 miliona stanovnika (2024), i taj broj konstantno raste © Ivana Dukčević

Adis Abebu nazivaju i političkom prestonicom Afrike, jer je sedište najvažnijih afričkih organizacija… © Ivana Dukčević

… kao što je na primer ekonomsko sedište Ujedinjenih nacija za Afriku, ili sedište Afričke unije, osnovane 2001. godine. Za vreme našeg boravka, upriličen je samit Afričke unije na najvišem nivou, i naš vodič bio je zvanica na jednom od događaja © Ivana Dukčević

Etiopija se nalazi blizu ekvatora, zbog čega se čitave godine sunce rađa i zalazi u isto vreme (oko 6 h i 18 h). Iz ovog razloga, Etiopljani su se davno dosetili i ustanovili da momenat izlaska i zalaska sunca računaju kao da je početak, tj. kraj dana – 12 h / 00 h (6 h ujutro, u Etiopiji je 12 h ujutro-ponoć, a 18 h je 12 h podne). © Ivana Dukčević

Etiopska slova, dekorativna su i zanimljiva, i nalik su gruzijskom, jermenskom, berberskom, ili na primer hebrejskom pismu © Ivana Dukčević

Etiopski kalendar Ge’ez je drugačiji od onog nama poznatog, jer ima trinaest meseci – 12 sa po trideset dana, i 5, tj. 6 “preostalih” dana, i gde se 11. septembar, a ne 1. januar, računa početkom Nove godine. Takođe, u Etiopiji je na primer, 11. septembra 2023. počela Nova 2016. godina. Ovo odstupanje, rezultat je davnih proračuna etiopske crkve o tome kada se desilo rođenje Hrista © Ivana Dukčević

Velika pijaca, Mercato © Ivana Dukčević

Na pijaci © Ivana Dukčević

Tržni centar u Adis Abebi, u kojem se nalaze isključivo suvenirnice, i gde mogu da se kupe predmeti od drveta afričkih plemena s jugozapada zemlje, kožni ili papirni svici s prikazima iz Biblije, nakit i đinđuve, magneti, haljeci od gaze koji su deo nacionalne nošnje, i drugo © Ivana Dukčević

Suvenirska ponuda uključuje i lik poslednjeg etiopskog cara, Hajla Selasija I, koji je na isti način na koji je i sam stupio na vlast, s vlasti svrgnut 1974. godine © Ivana Dukčević

S trga Meskel, vide se soliteri centralnog dela Adis Abebe

Centralni trg Meskel, uređen je 2023. godine © Ivana Dukčević

Preko dana, na trgu se u kioscima prodaje piće i brza hrana © Ivana Dukčević

Poruka na trgu („No more“), odnosi se na građanski rat koji je u Etiopiji trajao od novembra 2020. do novembra 2022. godine © Ivana Dukčević

U večernjim satima, na stepeništu u obliku amfiteatra okuplja se mlađa populacija Adis Abebe © Ivana Dukčević

Trg Meskel…

U kompleksu Nacionalnog muzeja Etiopije © Ivana Dukčević

Nacionalnim muzejem, proveo nas je oficijelni vodič, odeven u boje i šare Afrike, i komade nakita vezanog za istoriju Afrike (narukvice od metala koje ručno prave plemena na jugozapadu Etiopije, i egipatski ank na prstenu) © Ivana Dukčević

Nacionalni muzej Etiopije

Na dva sprata muzeja, mogu da se vide skeleti najstarijih hominida, uspravnih ljudi, na svetu (osim najstarijeg, koji je pronađen u Čadu, i nešto mlađeg „dečaka iz Turkane“, iz Kenije), i predmeti iz najranijeg perioda etiopske države © Ivana Dukčević

Najčuveniji eksponat muzeja je „Lusi“ (Lucy), najstariji ljudski ženski skelet ikada pronađen. U čemu je bila razlika između prvih hominida i majmuna?

Lusi je dobila ime po pesmi Bitlsa “Lucy in the Skies with Diamonds”, jer su u momentu pronalaska skeleta, američki arheolozi pevušili ovu tada veoma popularnu pesmu. Na amharskom jeziku, Etiopljani su joj nadenuli ime Dinkʼineš, što znači “Lepotica”

Dvadesetogodišnjakinja Lusi, pronađena je u pustinjskom delu na severoistoku Etiopije (blizu granice s Džibutijem), i na Zemlji je živela pre oko 3,2 miliona godina © Ivana Dukčević

Nacionalni muzej – čuvena Lusi, i drugi hominidi pronađeni u Etiopiji, kolevci čovečanstva…

Osim skeleta Lusi, u muzeju se nalazi veliki broj takođe izuzetno starih skeleta hominida, u državi koja se (zajedno sa severom Kenije – na granici s Etiopijom), smatra kolevkom čovečanstva. Osim pra-ljudi, postavka obuhvata i skelete životinja koje više ne žive na Zemlji © Ivana Dukčević

U okviru postavke muzeja, nalaze se predmeti iz najranijeg perioda etiopske države (D’mt, Punt, Aksum) © Ivana Dukčević

Neki od antičkih eksponata Etiopije, neverovatno podsećaju na one drevne Mesopotamije, koja i nije toliko daleko © Ivana Dukčević

Etiopska slova, dekorativna su i zanimljiva, i nalik su berberskom, hebrejskom, gruzijskom, ili jermenskom pismu © Ivana Dukčević

„Lov na kozoroga“, bronzana lampa iz II – III veka, pronađena u Matari, u Eritreji © Ivana Dukčević

U IV veku, nakon Jermenije (301. godina) i Gruzije (326. godina), Etiopija je postala treća država na svetu koja je zvanično prihvatila hrišćanstvo kao oficijenu religiju (izvori se međusobno ne slažu, i u opticaju su: 328, 330, ili 341. godina) © Ivana Dukčević

Krune etiopskih careva: Johanesa IV, Menelika II, Hajla Selasija I, i carice Tailu Butul © Ivana Dukčević

Etiopija je postojbina kafe, koja se i danas najviše gaji u provinciji Kaffa, po kojoj je napitak i dobio naziv © Ivana Dukčević

Etiopska kafa je izuzetno jaka, odličnog ukusa i veoma je jeftina. Postoji ceremonija pravljenja kafe, koja se sastoji iz prženja (levo se vide zrna u šerpici), i zatim kuvanja. U svakom lokalu širom zemlje, ova ceremonija se odvija svaki put kada naručite kafu © Ivana Dukčević

Ceremonija pripremanja etiopske kafe…

Sipanje kafe u zemljani vrč, džebelu…

U prestoničkim kafeterijama, može da se kupi proba i da se kupi nekoliko vrsta etiopske kafe.. © Ivana Dukčević

… kao i u samoposlugama © Ivana Dukčević

Osim kafe, u Etiopiji se, kao i u susednoj Keniji, proizvodi i ispija i crni čaj © Ivana Dukčević

Musave bakalnice u sporednim uličicama Adis Abebe © Ivana Dukčević

Etiopski novac je birr, koji je često pocepan i prilično neprijatno miriše © Ivana Dukčević

Adis Abeba, centralna Katedrala Svetog Đorđa © Ivana Dukčević

Osmougaona Katedrala Svetog Đorđa

U etiopskoj pravoslavnoj crkvi, molitva počinje pre svitanja i traje skoro do podneva, kada nastaje pauza do popodneva, i crkva se zaključava. Iz ovog razloga, vernici se mole ispred crkve © Ivana Dukčević

U pauzi, vernici se odmaraju u dvorištu crkve. Prilikom posete crkvi, odeveni su u bele pamučne haljetke, ili obavijeni maramom bele boje, materijala nalik gazi © Ivana Dukčević

Etiopija je druga najmnogoljudnija zemlja Afrike, nakon Nigerije. Prosečno, etiopske porodice imaju petoro dece © Ivana Dukčević

Haljetak od bele gaze, s šarenim vezom i s dugim rukavima, i ista takva marama, deo su nacionalne nošnje koja može da posluži i za odlazak u crkvu, za proslave (venčanja), i odeva se prilikom plesanja eskiste, nacionalnog plesa Amhare © Ivana Dukčević

Izvođenje eskiste u tradicionalnom restoranu, u Adis Abebi, s običajima darivanja novcem, koji su slični onim kod nas…

Nacionalni plesovi Etiopije, uz narodne nošnje…

Nacionalni plesovi Etiopije…

Fizionomije većine Etiopljana, drugačije su od onih u ostatku Afrike. Smatra se da potiču od prvog etiopskog kralja Menelika I, koji je pre skoro 3000 godina, kao potomak lokalne kraljice od Sabe i hebrejskog cara Solomona, bio osnivač jevrejsko-etiopske Solomonske dinastije © Ivana Dukčević

Statua cara Menelika II (1844-1913)

Na okretnici, žena koja vozi gradski autobus pozvala nas je da vidimo kako je uredila ulaz u vozilo, s biljkama 🌱🌱🌱 © Ivana Dukčević

Etnografski muzej, deo je kompleksa univerziteta. Ovo zdanje, nekada je služilo kao palata etiopskog cara Hajla Selasija, zbog čega je jedan deo zdanja s privatnim odajama, ostavljen kao u vreme njegovog carevanja © Ivana Dukčević

Abij Ahmed, premijer Etiopije koji je 2019. dobio Nobelovu nagradu za mir, zbog zalaganja da se 2018. završi konflikt s Eritrejom, koji je trajao 20 godina © Ivana Dukčević

Etnografski muzej, setovi za igranje gebele, nacionalne razbibrige ruralne Etiopije, koja može da se igra sa zrnima pasulja ili sa semenkama, i koja je pandan arapskoj mankali, jednoj od najstarijih društvenih igara na svetu © Ivana Dukčević

Etnografski muzej – etiopsko hrišćanstvo, jedno je od najstarijih na svetu. Etiopljani su pravoslavci, iako njihovo pravoslavlje nema nikakve veze s našim, i nastalo je u vreme kad i koptsko i sirijsko, prilikom prvog raskola u Crkvi © Ivana Dukčević

Etiopski krstići imaju niz drugačijih oblika, i izuzetno su lepi, kao rad u filigranu, Nastali su za vreme kratke, 200-godišnje vladavine dinastije Zagve, na severozapadu Etiopije (Lalibela), u XII i XIII veku © Ivana Dukčević

Etiopija Adis Abeba, Etiopija Adis Abeba, Etiopija Adis Abeba, Etiopija Adis Abeba, Etiopija Adis Abeba

Etiopija, Muzeji