Frigijska dolina – Grad kralja Mide

 

(Daglik Frigya Yazilikaya Vadisi / Midas Şehri)

 

 

 

 

 

 

Frigija je bila antička državica koja se između XII i VI veka pre nove ere prostirala na području današnje zapadne Anadolije u Turskoj, a njene granice bile su otprilike između današnjih gradova Kutahje, Ankare, Eskišehira i Afjona. Veliki „arheološki park“ na otvorenom u jednoj od prestonica drevne Frigije, mesto je gde je u VI veku pre nove ere, izmišljen prvi metalni novac.

 

 

 

 

 

 

Midas Monument – Gerdekkaya Mezarı, za koji se pre mislilo da predstavlja Midinu grobnicu, a danas se smatra da je hram Kibele, boginje plodnosti (Temple of Mita – Cybele / Kybele). Arheološki park nalazi se oko 70 km južno od Eskišehira

 

 

 

 

 

 

Midas Monument – Gerdekkaya Mezarı – natpisi u feničanskom pismu © Ivana Dukčević

 

 

 

 

 

 

Arheološki ostaci iz perioda Frigije, u selu Kümbet © Ivana Dukčević

 

 

 

 

 

 

Grobnica sa reljefima lavova iz perioda Frigije, u selu Kümbet © Ivana Dukčević

 

 

 

 

 

 

Frigijska dolina © Ivana Dukčević

 

 

 

 

 

Mapa granica nekadašnje Frigije

 

 

 

 

 

U saradnji sa…

 

 

 

 

 

 

 

Jedno vreme, Frigijom je vladao kralj Mida (Midas, VIII – VII vek p. n. e), sin čuvenog kralja Gordija (Gordion). Prema legendi, pohlepni kralj Mida nosio je nadimak „zlatni dodir“ jer je jednom poželeo da mu se ostvari želja da sve što dodirne pretvori u zlato, što mu je i ispunjeno. Uskoro je međutim uvideo da se i hrana na njegovoj trpezi pretvara u zlato, i shvatio stepen svoje gluposti pre nego što je – kako legenda tvrdi – umro od gladi.

 

Za Midu se vezuje i zanimljiva priča nalik onoj koja postoji i u našoj narodnoj tradiciji – „U cara Trajana, kozje uši“. Navodno je Mida hteo da bude sudija takmičenja u pevanju između Pana i boga Apolona, kako bi namerno presudio u korist šumskog božanstva. Apolon mu je za kaznu dodelio magareće uši. Mida je od tada bez prestanka nosio kapu/krunu, a njegove uši jedino je povremeno mogao da vidi berberin, kojem je rekao da će umreti ukoliko nekome kaže. Ne mogavši da čuva tajnu u sebi, berberin se uputio van grada i iskopao ogromnu rupu, viknuvši u nju „Kralj Mida ima magareće uši“. Na tom mestu izrasla je trska, koja je njišući se na vetru bez prestanka „pevala“ ovu rečenicu – tajnu koju je berberin podelio.

 

Prema drugoj legendi o njegovom ocu Gordiju, kada je Frigija ostala bez kralja proročanstvo u Likiji je proreklo Frigijcima da će prva osoba koja u grad uđe zaprežnim kolima, postati novi kralj. Na taj način, siromašni seljanin Gordije, prošavši sa ženom i sinom zaprežnim kolima kroz kapije grada, postao je kralj Frigije. U zahvalnost sudbini, Gordije je zapregu postavio u hram boga Sabazija (pandan grčkom Zevsu) koji su čuvali visoki sveštenici i sveštenice, i privezao je komplikovanim čvorom. Tako je nastalo novo proročanstvo, o tome da će onaj ko uspe da razreši „Gordijev čvor“, postati kralj čitave Azije. Kada je Aleksandar Veliki (IV vek p. n. e) u svojim pohodima ka Istoku osvojo Frigiju, čuvši za proročanstvo navodno je ušao pravo u hram, uzeo svoj mač i presekao čvor, nastavivši dalje ka svom cilju – Istoku, kako bi postao „kralj Azije“.

 

 

 

 

 

Bitmemiş Anıt, nedovršeni hram iz VI veka p. n. e, koji još nosi naziv Küçük Yazılıkaya („Mala Jazilikaja“) © Ivana Dukčević

 

 

 

 

 

Grobnice uklesane u steni © Ivana Dukčević

 

 

 

 

 

Hram-grobnica iz kasnijeg perioda antike – Kaya Anıtlar ve Sunak (Gerdekkaya Mezar Anıtı) © Ivana Dukčević

 

 

 

 

 

Ostaci iz frigijskog perioda, u selu Kümbet © Ivana Dukčević

 

 

 

 

 

 

 

Turbe (kumbet) Himmet Baba Türbesi (Seyitgazi) u selu Kümbet © Ivana Dukčević

 

 

 

 

 

 

 

Deo nacionalne odeće Frigijaca bila je kapa čiji se vrh povijao ka napred, zbog čega se ove kape po njima i danas nazivaju „frigijskim kapama“ (postoje izvori koji navode Skite kao prve koji su nosili ovakve kape). Tokom Francuske revolucije, ove kape su bile simbol odeće revolucionara, a korištene su i u Američkom ratu za nezavisnost. Zanimljivo je da su kasnije, kape „preuzeli“ autori crtanog filma o Štrumfovima.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Na našem putovanju, posetili smo Frigijsku dolinu – Muzej na otvorenom (Frigya Vadisi – Açık Hava Müzesi), drugu po redu najvažniju prestonicu Frigije – grad kralja Mide (Midas Şehri), kao i dva obližnja mesta sa arhološkim ostacima iz istog perioda: Himmet Baba Türbesi (Seyitgazi) u selu Kümbet, gde se nalazi i grobnica sa reljefima lavova Yapıldak Asar Kale (Asarkaya), i dvadesetak kilometara dalje hram-grobnicu iz kasnijeg perioda antike – Kaya Anıtlar ve Sunak.

 

 

 

 

 

U gradu Mide, videli smo:

 

 

 

17 m visok Midas Monument – Gerdekkaya Mezarı, za koji se pre mislilo da predstavlja Midinu grobnicu, a danas se smatra da je hram Kibele, boginje plodnosti (Temple of Mita – Cybele / Kybele). Pored hrama, nalazi se stenovita formacija sa izdubljenim otvorima, nalik Kapadokiji © Ivana Dukčević

 

 

 

 

 

 

Ostaci cisterne za svežu vodu, sa stepeništem koje vodi do rezervoara © Ivana Dukčević

 

 

 

 

 

 

Bitmemiş Anıt, nedovršeni hram iz VI veka p. n. e (7 x 10 metara) koji još nosi naziv Küçük Yazılıkaya © Ivana Dukčević

 

 

 

 

 

Žrtvenik © Ivana Dukčević

 

 

 

 

 

Yazıtlı Sunak (İkiz İdollü Sunak) – oltar sa epitafom i prikazom boginje Kibele, koji zbog specifičnog izgleda nazivaju i „Midinim tronom“ © Ivana Dukčević

 

 

 

 

 

Reljefi ratnika (iz profila) stariji of frigijskih, iz vremena Hetita © Ivana Dukčević

 

 

 

 

 

 

Hram-grobnica iz kasnijeg perioda antike – Kaya Anıtlar ve Sunak (Gerdekkaya Mezar Anıtı) © Ivana Dukčević

 

 

 

 

Na prostoru Frigijske doline, mogu se videti i reljefni ostaci u stenama koji nose nazive: Doğanlı kale, Göynüş Vadisi, Kapıkayalar i Arslankaya.

 

 

 

 

Turska Frigija, Turska Frigija, Turska Frigija, Turska Frigija, Turska Frigija, Turska Frigija