.
.
.
.
.
.
.
.
Ani
(UNESCO)
–
Srednjovekovna prestonica Jermenije
.
.
Sat vremena vožnje istočno od Karsa u smeru Anija, ka severoistočnoj granici Turske – sa Jermenijom, put dug oko pedeset kilometara vodi duž valovite visoravni – zelenih livada bez početka i kraja, na kojima slobodno pasu konji i krave. Na ovom zamišljenom krovu Turske – skoro nenaseljenom i gotovo bez vozila na drumu, na nadmorskoj visini koja na nekoliko mesta prelazi dve hiljade metara, susreli smo kombi sa mladim lokalcima koji su se zaustavili kako bi na livadi puštali zmajeve. Setivši se romantične fotografije voza u snegu na pruzi između Ankare i Karsa, koju sam videla u holu Železničke stanice u Karsu, i primetivši brojne pukotine u asfaltu, pomislila sam kako li put do Anija izgleda zimi i da li je uopšte prohodan. Osim ispucalog asfalta nakon jakih zima, trava pored puta prepuna je crvenkastog i zagasito-crnog, izuzetno laganog vulkanskog kamenja, koje su nekada davno okolni vulkani izbacili iz svojih danas ugašenih grotla.
Arheološko nalazište Ani (UNESCO), na samoj granici s Jermenijom © Ivana Dukčević
.
Arheološko nalazište Ani (UNESCO) © Ivana Dukčević
Arheološko nalazište Ani (UNESCO) – u ovom delu Turske boravila sam tri puta u periodu od nekoliko godina – u junu, u oktobru i u maju, i fotografije u ovom postu, gde mogu da se vide različite boje prirode, nastale su na sva tri putovanja © Ivana Dukčević
Arheološko nalazište Ani (UNESCO) © Ivana Dukčević
Zidine srednjovekovnog Anija © Ivana Dukčević
Arheološko nalazište Ani i rečica Arpačaj koja deli Tursku (levo) i Jermeniju (desno)
Arheološko nalazište Ani (UNESCO) © Ivana Dukčević
Tekst i fotografije deo su publikovane knjige „Umetnost putovanja 2“ (ISBN 978-86-82136-01-9) u izdanju Media Sfere, i zaštićeni su Zakonom o autorskim i srodnim pravima: Službeni glasnik Republike Srbije, br. 104/2009 i 99/2011. Nije dozvoljeno kopiranje, niti objavljivanje teksta, delova teksta, niti fotografija, bez dozvole autora (Ivana Dukčević) i izdavača (Media Sfera: Gordana Radisavljević-Jočić).
Veoma brzo, pristižemo na sam kraj puta – u Ani, gde naš automobil usporava kako bi izbegao guske koje se šepure po magistrali. Selo na kraju puta, nalazi se na samoj granici gde Turska prestaje liticom iznad provalije, a Jermenija počinje s druge strane kanjona i gde u daljini, iznad kasarne sa ruskom vojskom vijori jermenska zastava ogromnih dimenzija. Između Turske i Jermenije, duboko u klancu teče reka koju Turci nazivaju Arpačaj. U periodu između X i XI veka, na današnjoj turskoj strani litice podignut je Ani – prestonica Jermenije, koja je – kako se tvrdi, bila dom za čak sto hiljada stanovnika i po lepoti rival Konstantinopolju. Dolaskom turskih plemena i drugih osvajača Ani je napušten, ali se ispostavilo da došljaci u planu izgleda nisu imali ozbiljnije zadržavanje. Tako je Ani ostavljen zubu vremena, a zatim se desio i zemljotres. Obrastao travom koja ga je delimično prekrila i rastinjem čije korenje ga je urušilo, od nekadašnjeg grada danas su vidljivi ostaci velikih zidina i nekoliko jermenskih crkvi. Sazidane u karakterističnom, jermenskom arhitektonskom stilu, u kombinaciji crnog i crvenkastog, kvadratno isečenog i kao pačvork poređanog vulkanskog kamena, na velikom broju crkava još uvek postoji gotovo filigranska spoljna dekoracija, u kamenorezu. Nekoliko njih, u unutrašnjosti još uvek skriva prelepe srednjovekovne freske i natpise na jermenskom jeziku. U veliki broj zdanja koje prete da se od starosti uruše, umetnuta je jaka čelična konstrukcija, koja – iako ih ruži, za sada ih uspešno pridržava. U popravci, arheolozi su imali podršku Uneska, koji je Ani proglasio delom svetske kulturne baštine.
Put Kars – Ani, na 2000 metara anadolske visoravni © Ivana Dukčević
.
.
Put Kars – Ani (52 km) © Ivana Dukčević
.
.
.
.
Put Kars – Ani / zastali smo pored plave table na kojoj je zabeležena nadmorska visina puta: 1993 m © Ivana Dukčević
.
.
Put Kars – Ani, lokalci puštaju zmajeve © Ivana Dukčević
.
.
.
.
.
.
Učenje turskog, usput 🙂 : „zmaj“ – „uçurtma“ / „dan“ – „gün“ © Ivana Dukčević
.
,
.
Selo Ani, arheološko nalazište u pozadini, i iza njih – Jeremenija (zelena livada s druge strane kanjona) © Ivana Dukčević
.
.
.
.
.
.
Vulkanske kamenčiće iz okoline Anija, izbacili su pre nekoliko hiljada godina danas ugašeni vulkani © Ivana Dukčević
Ani, na turskom jeziku „čiček“ (çiçek) znači „cvet“ © Ivana Dukčević
.
.
Ani, ostaci prve seldžučke džamije u ovom delu Turske – Menüçer Camii – pogled na rečicu Arpačaj i Jermeniju, sa druge strane kanjona © Ivana Dukčević
.
.
Ani, Crkva Sv. Grigorija (Church of Saint Gregory the Illuminator – Resimli Kilise) – „crkva sa slikama“ koju je podigao imućni građanin Tigran Honents, 1215. godine. Jedna je od tri crkve u Aniju posvećene Svetom Grigoriju, koji je u IV veku doneo hrišćanstvo Jermenima © Ivana Dukčević
.
.
.
.
.Ani, Crkva Sv Grigorija – Church of Saint Gregory – Abighamrets, XI vek, koju su podigli članovi imućne gruzijske porodice Pahlavuni, kao i Crkvu Remdeerer © Ivana Dukčević
.
.
U saradnji sa…
Turkish Airlines © Ivana Dukčević
Ani, zidine nekadašnjeg grada – Arslan Kapısı („Lavlja kapija“, XI vek) © Ivana Dukčević
.
.
.
.
Ani, jedna od tri Crkve Sv. Grigorija (Church of Saint Gregory the Illuminator – Resimli Kilise), XIII vek © Ivana Dukčević
.
.
Ani, kanjon reke Arpačaj (na jermenskom: Ahurjan) – granica sa Jermenijom © Ivana Dukčević
.
.
Ani, Katedrala (Cathedral), čiju je gradnju završio kralj Gagik I, 1010. godine © Ivana Dukčević
.
.
Ptice koje u jatima žive u Aniju, i u nedostatku drveća na 2000 metara nadmorske visine, gnezde se u grupama od nekoliko velikih, poređanih kamenja © Ivana Dukčević
.
.
Ani, Church of the Redeemer – Prkitch (Crkva Hrista Spasitelja), XI vek © Ivana Dukčević
.
.
Ani, jedna od tri Crkve Sv. Grigorija (Church of Saint Gregory the Illuminator – Resimli Kilise), XIII vek
.
.
Ani, Crkva Sv. Grigorija (Church of Saint Gregory the Illuminator – Resimli Kilise) © Ivana Dukčević
.
.
Ani, Crkva Sv. Grigorija (Church of Saint Gregory the Illuminator – Resimli Kilise) © Ivana Dukčević
.
.
Ani, Crkva Sv. Grigorija (Church of Saint Gregory the Illuminator – Resimli Kilise) © Ivana Dukčević
.
.
.
.
Ani, ostaci crkve © Ivana Dukčević
.
.
Ani, ostaci persijskog zoroastrijskog hrama © Ivana Dukčević
.
.
Sa druge strane Anija, na jermenskoj strani klanca © Ivana Dukčević
.
.
Jermenija – sa druge strane klanca (kasarna i jermenska zastava koja vijori) © Ivana Dukčević
Lista crkvi i drugih sakralnih i svetovnih građevina, čije je ostatke moguće videti u Aniju:
– Arslan Kapısı (XI vek) – severna kapija grada;
– Church of the Redeemer – Prkitch (Crkva Hrista Spasitelja, XI vek);
– Church of Saint Gregory the Illuminator – Resimli Kilise „crkva sa slikama“ koju je podigao imućni građanin Tigran Honents, 1215. Jedna od tri crkve u Aniju posvećene Svetom Grigoriju koji je u IV veku doneo hrišćanstvo Jermenima, i bio mučen od strane kralja Trdata III koji je posle ipak prihvatio veru;
– Kraj litice: Convent of the Virgins – Kusanats (XIII vek) i ostaci srednjovekovnog mosta;
– Katedrala (Cathedral) koju je završio kralj Gagik I, 1010. godine, pored koje se nalazi nekadašnja ulica sa radnjama;
– Menüçer Camii – navodno prva džamija koju su Seldžuci podigli u Anadoliji, 1072, godine, iako neki smatraju da je u pitanju mala palata;
– Citadel – İç Kale (u daljini se vidi manastir Kiz Kilisesi);
– Crkva Svetog Grigorija Church of Saint Gregory – Abighamrets, XI vek, koju su podigli članovi imućne gruzinske porodice Pahlavuni, kao i Crkvu Remdeerer;
– Crkva Svetih apostola Church of the Holy Apostles, XI vek (Arak Elots), par decenija po dolasku Seldžuka, pretvorena u karavansaraj;
– Crkva Svetog Grigorija od Gagika I – Church of Saint Gregory of Gagik (X vek);
– Ostaci persijskog zoroastrijskog hrama (Zoroastrian Temple), I – IV vek;
– Gruzinska crkva (Geogrian church, XI vek);
– Seldžučka palata – Seljuk Palace;
– Crkva na Steni – Kaya Kilise.
.
.
.
Ani, plan © Ivana Dukčević
.
.
.
.
Ani Turska, Ani Turska, Ani Turska, Ani Turska, Ani Turska, Ani Turska