Vizantijska Nikeja
.
.
.
Na istočnoj obali Jezera Iznik (İznik) starog naziva – Askalion, petog po veličini u Turskoj, nalazi se mestašce istog naziva. U gradiću koji broji oko 15 000 stanovnika udaljenom od glavnih puteva, nekada veliki grčki, rimski, a kasnije i hrišćanski centar – Nikeja (Nicaea) još uvek čuva ostatke iz prohujalih vremena. Iznik je udaljen oko 80 km od grada Burse, prve prestonice Osmanske imperije.
.
.
.
.
 |
| Jezero Iznik (Askalion) © Ivana Dukčević |
.
.
 |
| Jezero Iznik (Askalion) © Ivana Dukčević |
.
.
Iznik, gradske zidine iz vizantijskog perioda © Ivana Dukčević
.
.
.
.
Tekst i fotografije deo su publikovane knjige „Umetnost putovanja“ (ISBN 978-86-7963-499-3) u izdanju Samizdata B92, i knjige-vodiča o Turskoj (ISBN 978-86-7722-422-6), i zaštićeni su Zakonom o autorskim i srodnim pravima: Službeni glasnik Republike Srbije, br. 104/2009 i 99/2011. Nije dozvoljeno kopiranje, niti objavljivanje teksta, delova teksta, i fotografija, bez dozvole autora (Ivana Dukčević) i izdavačke kuće (za Samizdat B92 – Veran Matić).
 |
| Jezero Iznik (Askalion) © Ivana Dukčević |
.
.
Jezero Iznik (Askalion) © Ivana Dukčević
.
.
Jezero Iznik © Ivana Dukčević
.
.
.
.
U Izniku su održana dva prva istorijska, vaseljenska crkvena sabora na samom začetku hrišćanstva (325. godine i 787. godine), krstaši se borili sa Turcima, a gradić je poznat i po tome što je tokom nekoliko decenija u XIII veku jedno kratko vreme postao prestonica Vizantije, tj. Nikejskog carstva (nakon jedinog osvajanja Konstantinopolja u hiljadugodišnjoj istoriji, 1204. godine tokom Četvrtog krstaškog rata).
Ako u mesto ulazite sa jugozapadne strane (iz pravca Burse, na primer), sa leve strane ugledaćete ostatke nekadašnjeg antičkog, kasnije vizantijskog utvrđenja sa zidinama, ulaznom Lefke kapijom („bela“, na grčkom) i kulama osmatračnicama. Nešto dalje nalaze se ostaci rimskog amfiteatra iz II veka pre naše ere.
.
.
.
.
 |
| Iznik, gradske zidine iz vizantijskog perioda © Ivana Dukčević |
.
.
 |
| Iznik, spomenik ispisan grčkim alfabetom sa prikazom osmanlijske vojske nakon osvajanja Nikeje © Ivana Dukčević |
.
.
.
.
.
U centru Iznika, u malom ograđenom parku između zgrada možete videti restauriranu Crkvu Svete Sofije – Aja Sofiju („Božanske mudrosti“), kasnije pretvorenu u džamiju. Istoričari smatraju da su originalnoj crkvi održana oba istorijska, Nikejska vaseljenska sabora u IV i u VIII veku.
Ono po čemu je gradić Iznik najpoznatiji u Turskoj su čuvene, u početku plavo-bele pločice iz Iznika, ručno rađene i bojene, čija je proizvodnja ovde u kontinuitetu trajala nekoliko stotina godina i doživela procvat u XVI i XVII veku, u vreme najvećeg uspona Osmanlijskog carstva. Gotovo da ne postoji značajna građevina u Istanbulu – tadašnjoj prestonici carstva, u kojoj makar deo unutrašnjosti nije dekorisan pločicama iz Iznika. Gleđosane pločice sa floralnim i geometrijskim motivima naručivane su džamije, hamame, palate, te je na primer i najveća od svih – Palata Topkapi (Topkapi Sarayı) u Istanbulu, kompletno opremljena pločicama iz Iznika.
.
.
.
.
.
 |
| Iznik, Crkva Svete Sofije © Ivana Dukčević |
.
.
.
.
U novije vreme, naročito pojavom masovne proizvodnje, izrada čuvene (nekada ručno) oslikavane keramike preselila se nešto južnije, u grad Kutahju (Kütahya), odakle danas u suvenirnice i bazare širom Turske stiže 90 % tanjira, vaza, pločica i figurina. Međutim, u Izniku i danas postoji određen broj radionica u kojima se neguje zanat ručnog oslikavanja keramike.
U prostorijama starog, ženskog hamama u centru Iznika, mlada umetnica Ajše Bariš (Ayşe Barış) otvorila je atelje (M. Çelebi II. Murat Hamamı Kadınlar Bölümü). Po pristupačnim cenama, ovde možete kupiti lepe suvenire od keramike – nakit, priveske, prstenje, ali i pločice, vaze i velike ukrasne tanjire. Takođe, u hamamu – ateljeu gospođe Ajše, na licu mesta videćete kako se boji keramika i koje tehnike se koriste prilikom oslikavanja.
.
.
KAKO STIĆI do Iznika
.
Od Istanbula: autoputem ka Ankari do Izmita, a onda magistralnim putem jugoistočno ka Izniku (ukupno 186 km).
Od Burse: magistralnim putem, ili oko jezera Iznik (oko 80 km).
.
.
 |
| Iznik, umetnica Ajše u svom ateljeu, napuštenom osmanlijskom hamamu © Ivana Dukčević |
.
.
 |
| Iznik, motivi crveno-plave lale – simbola Osmanlijske imperije © Ivana Dukčević |
.
.
.
Jezero Iznik (Askalion)
İznik Gölü
.
Iznik se nalazi na obali jezera istog naziva, petog najvećeg u Turskoj (308 km2). Jezero je nekada bilo rukavac Mramornog mora (u čijoj se neposrednoj blizini i nalazi), te je još uvek slano. Na obali jezera nalaze se sela u kojima stanovništvo uglavnom živi od poljoprivrede i ribarenja. Na sporednim putevima oko samog jezera prodaje se livadski med (bal) i proizvodi od maslina (na turskom: zeytin), čije plantaže se nalaze duž obala jezera.
U blizini samog mesta Iznik postoji nekoliko manje ili više uređenih plaža, koje uglavnom posećuju malobrojni lokalci. Za drvenim stolovima pod trščanim nadstrešnicama, nevelike kafanice služe čaj i kafu.
.
.
 |
| Štandovi sa domaćim medom i slatkim, kraj jezera Iznik © Ivana Dukčević |
.
.
 |
| Jezero Iznik (Askalion) © Ivana Dukčević |
.
Iznik Nikeja, Iznik Nikeja, Iznik Nikeja
