Reka Tibar © Ivana Dukčević

.

.

Osim Etruraca koji su osnovali Rim, stanovnici kraja Trastevere postali su ljudi „sumnjivog“ porekla: umetnici, oslobođeni robovi, Jevreji, Sirijci, Afrikanci, ali i trgovci koji su svoje radnje snabdevali robom iz Ostije, najvažnije rimske luke na obali Tirenskog mora (30 km zapadno od Rima). Zahvaljujući svojevrsnoj „izolaciji“ od ostatka Rima, multikulturalno stanovništvo kraja Trastevere razvilo je specifičnu kulturu drugačiju od rimske i dobilo naziv Trasteverini. U poslednjih 2000 godina vremena su se promenila, ali su neke stvari ipak ostale iste. Osim što ovaj istorijski kraj uzanih uličica, prepunih taverni, restorančića i noćnih klubova, posećuje mnoštvo turista, u ovom delu grada živi veliki broj stranaca, najviše profesora obližnjeg američkog koledža. Osim njih, u ovaj kraj koji su i sami lokalci proglasili za „in“, krenuli su da stižu i iznajmljuju stanove imućnijih strani studenti, pisci i umetnici, te se u nekom čudesnom obliku istorija kraja Trastevere ponovila.

Trastevere © Ivana Dukčević

.

.

Trastevere © Ivana Dukčević

.

.

Crkva Santa Cecilia in Trastevere, podignuta je na mestu gde je u doba antičkog Rima navodno stajala kuća Rimljanke Sesilije (Cecilia) i njenog supruga Valerijana, koji su prihvatili hrišćanstvo, i zbog toga bili mučeni i ubijeni za vreme cara Marka Aurelija. Legenda kaže da je prilikom mučenja, Sesilija bila zatvorena u kaldarijum sopstvenih termi, gde je nekoliko dana pre nego što će umreti, bez prestanka pevala Bogu. Kada su mnogo vekova kasnije u podzemlju otkriveni njeni posmrtni ostaci, napravljena je mermerna skulptura ležeće Sesilije prema položaju skeleta koji je pronađen, a oko nje i veoma dekorativan okvir nalik sarkofagu. Najpoznatija freska u crkvi je Strašni sud, koju je u XIII veku oslikao Pjetro Kavalini (Cavallini). U suterenu crkve mogu da se vide ostaci antičkih, rimskih kuća i termi – kupatila, koji su navodno pripadali Sesilijinoj porodici. Zbog svog mučeništva u ime hrišćanstva, Sesilija je kasnije proglašena sveticom, a zbog svoje pesme i zaštitnicom muzike (Piazza di Santa Cecilia, u ulici Via di Santa Cecilia, 9.30 – 12.30 i 16.00 – 18.30 h / ulaz u kriptu u kojoj se nalaze ostaci rimske kuće i termi naplaćuje se 2,5 evra).

Jedna od najstarijih crkvi Rima – Santa Maria in Trastevere, podignuta je na mestu gde je prema predanju, lokalna fontana na dan Hristovog rođenja, umesto vode ispuštala ulje. Najveći deo sadašnje crkve datira iz XII veka, kada je građevina kompletno rekonstruisana (za vreme vladavine pape Inoćentija II). Najveća vrednost ove crkve su njeni predivni mozaici u vizantijskom stilu, na kojima se osim predstava Hrista i Device Marije (Bogorodice), nalaze i likovi mnogih svetaca. S desne strane, ispod oltara nalazi se natpis „Fons Olei”, na mestu gde je navodno ulje izbilo iz fontane (Piazza Santa Maria in Trastevere, 7 – 20 h).

.

.

.

.

Ako nedeljom tokom pre podneva prošetate zapadnom obalom reke Tibar, duž ulice Via Portuense naići ćete na najčuveniju buvlju pijacu Rima – Porta Porteze (Porta Portese). Prešavši most Sublisio (Sublicio), skrenite levo i prođite kroz staru kapiju iz 1644. godine (po kojoj je buvljak dobio ime). Idući ulicom ka jugu, sve do sve do mosta Testaćo (Testaccio), tj. železničke stanice Trastevere, prolazićete pored mnogobrojnih tezgi sa antikvitetima, odećom (po ceni i od 1 evra), delovima za nameštaj i motore, mnogim potrebnim i nepotrebnim stvarima. Ako želite da pazarite, na pijacu dođite ranije (između 8 i 9 h ujutro), jer je to najbolje vreme za cenkanje. Posle 10 h obično počinje gužva, a pijačni dan traje do ranih popodnevnih časova.

.

.

Kapija Porta Portese – ulaz u istoimeni buvljak © Ivana Dukčević

.

.

Porta Portese © Ivana Dukčević

.

.

Porta Portese © Ivana Dukčević

.

.

Iznad kraja Trastevere nalazi se jedan od rimskih brežuljaka – Janikul (Gianicolo colle – Janiculum). Ako se ulicom Via Garibaldi, pešice (15 – 20 minuta) popnete do vrha, videćete jedan od najlepših pogleda na grad. Iako ne spada u sedam glavih rimskih brežuljaka, s ovog brda pružaju se verovatno najbolji, panoramski pogledi na krovove centralnog dela Rima. Na usponu ulice Via Garibaldi nalazi se nekoliko krivina. Na prvoj većoj, s desne strane videćete crkvu San Pietro in Montorio, u čijem se dvorišnom delu nalazi Bramanteov “Tempietto“ (u malom hramu nalazi se velika reljefna kompozicija „Ekstaza Svetog Franje“). Na sledećoj krivini uspona, na proširenju s leve strane nalazi se prelepa Fontana dell’Acqua Paola (ili “Il Fontanone”), koju je vodom snabdevao akvadukt cara Trajana (Acqua Traiana), iz I veka. Godine 1605, akvadukt je promenio ime u Acqua Paola (po papi Pavlu V), pa je iz ovog razloga i kasnije novosazidana monumentalna, mermerna fontana u obliku trijumfalne kapije, prozvana po njemu. Na vrhu ulice Garibaldi, na trgu Largo di Porta San Pancrazio, videćete trijumfalnu kapiju Porta San Pancrazio. Sazidana je 1854. godine za vreme vladavine pape Urbana VIII, na mestu nekadašnje, antičke trijumfalne kapije Porta Aurelia (deo nekadašnjih zidina Mura Aurelie). Na samom vrhu brda, na platou trga Piazza Garibaldi nalazi se spomenik iz 1895. godine posvećen Garibaldiju, čoveku najzaslužnijem za ujedinjenje Italije – Monumento Giuseppe Garibaldi, a nešto dalje i manji spomenik Aniti Garibaldi. Istočno od spomenika, nalazi se još jedan vidikovac s predivnim pogledima na grad.