Posted on 17 avg 2016

/ off

ITALIJA / Rim (Rome) – Ripa, Ghetto Ebraico, Campo de’ Fiori

RIM

Ripa, Jevrejski geto, Trg cveća

Ripa, Ghetto Ebraico, Campo de’ Fiori

Sa istočne strane Tibra u odnosu na romantični Trastevere, u blizini centralne gradske zone smestio se predivni rimski rejon Ripa. Iako nedovoljno poznat po samom nazivu, u ovom delu nalaze se neka od slikovitih i manje poznatih mesta koje možete obići prilikom šetnje po Rimu, na samo petnaestak minuta pešice od najveće turističke gužve u centru grada.

Ripa, delovi nekadašnjeg jevrejskog geta © Ivana Dukčević

Ripa, nekadašnji geto © Ivana Dukčević

Taverna na Trgu cveća © Ivana Dukčević

Trg Piazza Bocca della Verita i Crkva Santa Maria in Cosmedin © Ivana Dukčević

*Tekst i fotografije deo su publikovane knjige o Rimu (ISBN 978-86-7722-408-0), zaštićeni Zakonom o autorskim i srodnim pravima: Službeni glasnik Republike Srbije, br. 104/2009 i 99/2011. Nije dozvoljeno kopiranje, niti objavljivanje fotografija, teksta, niti delova teksta, bez dozvole autora.

*The text and photographs are parts of the published book on Rome (ISBN 978-86-7722-408-0), protected by copyright and related rights: Official Gazette of the Republic of Serbia, Nos. 104/2009 and 99/2011.

Ukoliko u šetnju krenete od Trga cveća (Campo de‘ Fiori), na ovom živopisnom mestu tokom dana možete razgledati ulične tezge sa voćem, povrćem, pecivom, sirom, cvećem i drugim proizvodima, a kada se u kasno popodne štandovi uklone, sesti u neki od tradicionalnih kafea sa kariranim stoljnjacima, na picu ili kapućino.

Kada se tezge na trgu raščiste, u centralnom delu postaje vidljiv spomenik Đordanu Brunu (Giordano Bruno). Podignut je u XIX veku, u slavu italijanskog dominikanskog sveštenika – filozofa, matematičara, pesnika, kosmologa i astrologa, koji je na ovom mestu 17. februara 1600. godine spaljen na lomači, kao jeretik. Zbog svojih teorija u kojima je za zvezde na nebu pretpostavio da su daleka sunca i centri udaljenih sunčanih sistema, i jer je podržao heliocentrični sistem i učenja Nikole Kopernika, inkvizicija je naredila da osim Đordana i sve njegove knjige dožive istu sudbinu. Pre toga, bio je optužen za veštičarenje, veoma čest razlog koji je srednjovekovna Crkva koristila u nedostatku valjanog dokaza.

Trg cveća – Campo de’Fiori u kasno popodne, nakon što se uklone pijačne tezge © Ivana Dukčević

Spomenik Đordanu Brunu na Trgu cveća © Ivana Dukčević

Pijaca na Trgu cveća © Ivana Dukčević

Nešto dalje od Trga cveća, u sred raskršća modernih saobraćajnica nalazi se pravougaoni plac između zgrada – trg Largo di Torre Argentina sa arheološkim ostacima četiri antička hrama iz perioda Rimske republike i delovima Pompejevog teatra. Na trgu se nalazi i srednjovekovna građevina, toranj Torre del Papito („Toranj malog pape“), građevina koju je navodno podigao antipapa niskog rasta – Pjetro Pjerleoni.

Ovaj trg, nekada je pripadao južnom delu antičkog rimskog rejona Campus Martius („Marsovo polje“), gde se krajem doba Republike i početkom Rimskog carstva nalazilo jedno od sedišta prvih gradskih osmatrača-vatrogasaca-policajaca na svetu (Virgili Urbani), u to vreme – jedno zajedničko zanimanje. Priče o antičkim rimskim vatrogascima-policajcima, opreme kojom se nekada požar gasio (mešavinom vode i sirćeta) iz zaprežnih kola, o amforama i jednoj vrsti pumpe koja je rasprskavala vodu u buretu olakšavajući gašenje požara, danas možete videti ako posetite ostatke antičke rimske luke Ostije (Ostia Antica), 30-ak kilometara zapadno od Rima (voz iz Rima, polazi nekoliko puta dnevno sa stanice kod kod Piramide – Stazione Ostiense).

Trg Largo di Torre Argentina © Ivana Dukčević

Kaluđerice na Trgu Piazza Bocca della Verita i Janusov slavoluk (levo, iza) © Ivana Dukčević

Šetajući od Trga cveća dalje ka Tibru, postepeno ćete ući u nekadašnji Jevrejski geto (Ghetto Ebraico), gde na nekim zgradama i u uličicama još uvek postoje vidljivi tragovi života nekada većinskog, jevrejskog stanovništva. Osim par košer radnji i trgova sa prelepim fontanama, u nekada jevrejskom delu grada još uvek postoji jedna od najvećih Sinagoga (Tempio Maggiore di Roma) u ovom delu Evrope, u kojoj se nalazi i Muzej istorije rimskih Jevreja (Museo Ebraico di Roma, ulica: Lungotevere de’ Cenci). Interesantno je da je Rim poznat kao mesto sa jednom od istorijski najdugovečnijih jevrejskih zajednica Evrope, u kontinuitetu.

Ukoliko se zateknete u šetnji ulicama nekadašnjeg rimskog geta, nemojte propustiti jednu od najlepših fontana u ovom delu Rima, i uopšte „Fontanu sa kornjačama“ (Fontana delle Tartarughe), na trgu Piazza Mattei. Jedna od prvih javnih česmi Rima čije podizanje u XVI veku nije plaćeno iz državne kase ili od strane papa, smestila se na trgu koji danas nosi naziv svog darodavca. Mucio Matei (Muzio Mattei) u stvari i nije bio neki dobrotvor, već imućni bankar i političar aristokratskog porekla koji se sa državom nagodio da sam finansira podizanje fontane baš na ovom mestu i popločavanje trga, jer se upravo tu – nalazila njegova kuća. Kada je 1555, papa Pavle IV rešio da podigne zidine i tako ograniči jevrejski geto, Mucio Matei je kao glava jedine katoličke porodice u getu dobio od pape ključeve kapije i bio zadužen za dozvole ulaska i izlaska lokalnih Jevreja.

Ripa, delovi nekadašnjeg geta © Ivana Dukčević

Ripa (nekadašnji geto), Fontana sa kornjačama na trgu Piazza Mattei © Ivana Dukčević

Sinagoga © Ivana Dukčević

Ripa, delovi nekadašnjeg jevrejskog geta © Ivana Dukčević

Najbliže Tibru, na ivici geta nalazi se građevina koja potiče iz antičkog perioda i koju mnogi veoma lako pomešaju sa 15-ak minuta pešice udaljenim i mnogo poznatijim Koloseumom. Najveće i najposećenije (otvoreno) pozorište antičkog Rima – Teatro di Marcello (na latinskom: Theatrum Marcelli), sazidano u poslednjim godinama rimske Republike, u osvit Carstva, samo je 30-ak godina mlađe od Koloseuma. U arhitektonskom smislu, njegovi stubovi, lukovi i prolazi čine kombinaciju grčkog pozorišta i rimske arene.

Neposredno uz Marčelovo pozorište nalaze se ostaci čuvene trijumfalne kapije Portico d’Ottavia (Porticus Octaviae), čiji originalni crteži neobično podsećaju na dve hiljade godina mlađu Brandenburšku kapiju – simbol Berlina. Kapiju je u čast svoje sestre Oktavije Mlađe, 27. godine pre naše ere sazidao prvi i najprosperitetniji rimski imperator Oktavijan Avgust. Kasnije je preživela zemljotres, a uz nju je jedno vreme bila sazidana i crkva (kapija je poslužila kao monumentalni ulaz u istu). U blizini, možete posetiti i katakombe u Crkvi Basilica San Nicola in Carcere, neke od najstarijih katakombi u centru grada otvorenih za posetioce (potiču iz republikanskog perioda Rima (Via del Teatro Marcello 46).

Najčuveniji rimski teatar Theatro di Marcello (iza se vidi Sinagoga) © Ivana Dukčević

Trijumfalna kapija Oktavijana Avgusta, Portico d’Ottavia © Ivana Dukčević

Ripa, nekadašnji geto © Ivana Dukčević

Prešavši ulicu i nastavivši dalje ka jugu, nakon stotinak metara uz obale Tibra nalazi se simpatični ovalni park na trgu Piazza Bocca della Verità. Na zelenoj površini primetićete ostatke dva antička hrama iz I veka od kojih je jedan kružni Temple of Hercules Invictus („Hram neosvojivog Herkula“), a drugi pravougaoni Fortuna Virilis. Preko puta, u daljini se vidi prilično očuvana Janusova trijumfalna kapija (Arch of Janus), jedina četvorostruka kapija grada (sa četiri luka oko kvadratne osnove). Do sada nije utvrđeno ko je kapiju podigao i čemu je služila, ali neki stručnjaci smatraju da je bila posvećena caru Konstantinu I ili II.

Srednjovekovna Crkva Santa Maria in Cosmedin de Schola Graeca jedna je od najstarijih i najlepših jednobrodnih bazilika u Rimu. Sazidana je u VIII veku na temeljima antičkog hrama (Templum Herculic Pompeiani), a njenu unutrašnjost dekorisali su grčki monasi, pripadnici grčke umetničke škole („de Schola Graeca“). Među mnogobrojnim turistima koji je posećuju najpoznatija je po delu koji sa nalazi u njenom pročelju. Bocca della Verità ili „Usta istine“, veliki je kameni reljefni krug iz I veka u obliku čovečjeg lica otvorenih usta, koji se nalazi na zidu levo od ulaza u crkvu. Na prilazu „Ustima istine“ (a ne ulazu u crkvu), obično se formira red. Turisti vole neobične, interesantne priče kao što je ova vezana za skulpturu otvorenih usta – ukoliko stavite ruku u otvor i izgovorite laž, „Usta istine“ će je progutati, ili vam prebiti ruku.

U gužvi za red kako bi ruku stavili u Usta istine i slikali se, ne zaboravite da posetite i unutrašnjost ove predivne stare crkve i pri tome povedite računa o tome kako ste odeveni (o čemu postoje upozorenja ispred crkve). Unutar crkve nalaze se hrišćanske relikvije, kao na primer lobanja Svetog Valentina i grobnica Alfanusa.

Nešto dalje, odmah pored severnog zida malene srednjovekovne Bazilike San Giorgio in Velabro („Sveti Đorđe u Močvari“, VII vek), poznate po svojoj burnoj istoriji, stoje ostaci slavoluka Arch of Argentarii (Arcus Argentariorum), nekadašnji ulaz u deo Forum Boarium.

Rim