.

.

.

.

.

.

.

SOFIJA – Сoфия

.

.

.

.

Bazilika Svetog Đorđa – Rotonda (IV vek), najstarija crkva u Bugarskoj © Ivana Dukčević

.

Jedna od najstarijih bogomolja Bugarske, Crkva Bojana (posvećena Svetom Nikoli i Svetom Pantelejmonu), sazidana je još krajem X veka, i kasnije dograđivana i renovirana, tokom XI i XII veka. Najpoznatija je po veoma starim i prilično očuvanim freskama, oslikanim još 1259. godine, zbog kojih u crkvi postoje specijalne mere zaštite, održavanje konstantne temperature i nivoa vlage. Iz ovog razloga, pre ulaza u crkvu, u prednjem delu koji po ulasku posetilaca zatvara, potrebno je da sačekate kako bi se temperatura izjednačila sa unutrašnjom (što traje oko 15 minuta). Tek tada, lokalni vodič će otvoriti kapiju centralnog dela crkve i prepustiti vas 10-minutnom razgledanju (fotografisanje i snimanje je zabranjeno). Crkva Bojana, deo je Uneskove svetske kulturne baštine. Nalazi se unutar velikog dvorišta, na uzvišici iznad grada, u neposrednoj blizini jednog od popularnih vikend restorana stanovnika Sofije, s prelepim pogledom na grad.

.

.

U podnožju Vitoše, na velikom prostoru unutar parka, posetili smo zdanje Nacionalnog istorijskog muzeja (Национален исторически музей), sazidano sredinom XX veka. Na dugačkom prilazu muzeju, park krase stari kameni stećci, spomenici, i jedan dotrajali vojni helikopter. U poslednje vreme, zbog specifičnih otkrića iz perioda antike u centralnoj Bugarskoj, ovaj muzej počeo je da privlači pažnju Bugara, i mnogobrojnih stranaca. Početkom XXI veka, nakon pada komunističke vlasti, Bugari iz unutrašnjosti krenuli su da otkopavaju tumuluse, veštačka brda ispod kojih su najčešće skrivene antičke carske grobnice, i pokušavali da se domognu velikog blaga. Vest koja je tada obišla svet, bila je da je u centralnoj Bugarskoj, u nekoliko međusobno udaljenih tumulusa, pronađeno neprocenjivo blago – zlato starih Tračana, koje je dospelo i na naslovnu stranu časopisa National Geographic.

.

Uskoro su širom Bugarske proradili legalni, ali i nelegalni bageri, i druga oprema za iskopavanje. Mnogi „bageristi“ naišli su na fantastične predmete, i pokušali da deo zlata zadrže za sebe, ili da ga prodaju. Zemlja koja je bila na putu da postane članica Evropske unije, alarmirala je ostatak razvijene Evrope, UNESCO i druge organizacije da joj pomognu, kako ostavština ne bi završila na bogatom tržištu daleko od domovine. Koliko su u tome uspeli nije poznato. Deo blaga koji je pronađen, i koji se sastoji većinom od upotrebnih predmeta od čistog zlata, popisan je, i zatim se duži vremenski period nalazio na svojevrsnoj „turneji“ širom sveta. Razlog ovome bio je pokušaj da se u međuvremenu, u Sofiji steknu potrebni uslovi, kako bi se blago izložilo na zadovoljavajući način. Jedan deo tračkog blaga, nalazi se u Nacionalnom istorijskom muzeju u Sofiji.

.

.

.

.

 

 

Nacionalni istorijski muzej  © Ivana Dukčević

 

 

.

.

.

U obilazak Sofije krenuli smo od Crkve Svete Nedelje, koja arhitektonski podseća na beogradski Hram Svetog Save. Zatim smo s druge strane platoa, prošli kroz prolaz velikog pravougaonog zdanja, s impozantnim unutrašnjim dvorištem. U samom dvorištu, nalazi se stara Bazilika Svetog Đorđa (Rotonda) – najstarija crkva u Bugarskoj, koja je nastala još u periodu rane Vizantije (neki tvrde možda čak i pre samog pada Rimskog carstva). Jedno krilo velike zgrade koje okružuje crkvu kupio je hotelski lanac „Sheraton“, dok je drugi deo postao Dom Predsednika Republike. Ispred glavnog ulaza, možete se slikati sa gardistima, ili prisustvovati smeni straže. U podzemnom prolazu ispod ovih zgrada, prilikom iskopavanja su pronađeni delovi građevina iz perioda Vizantije. Danas su izloženi u samom pasažu, kao svojevrsni mali muzej na otvorenom (u pasažu se nalaze i prodavnice suvenira).

..

.

.

Bazilika Svetog Đorđa – Rotonda (IV vek), najstarija crkva u Bugarskoj © Ivana Dukčević

.

.

.

Preko puta sedišta predsednika Republike videćete velika zdanja ministarstava i vlade, koja arhitektonski neobično podsećaju na ona u Moskvi. U produžetku ulice Vitoša, kraj Narodne banke i Prirodnjačkog muzeja, nalazi se veoma interesantna, mala Ruska crkva, iznad koje je park, a nešto dalje i veliki Trg Aleksandra Nevskog, sa istoimenom crkvom u središnjem delu. Fasada grandiozne, centralne Crkve Aleksandra Nevskog, renovirana je početkom XXI veka. Poznata je po bogato ukrašenoj unutrašnjosti, sa mermernim tronovima bugarskih careva i patrijarha, koji se nalaze odmah pored ikonostasa. Njena nesumnjiva istorijska i kulturna vrednost čini je jednom od simbola grada, zbog čega privlači i veliki broj turista. Preko puta Crkve Aleksandra Nevskog nalazi se stara, vizantijska crkva, čiji se podzemni nivoi još uvek istražuju – Bazilika Svete Sofije. S obzirom da datira iz perioda između IV i VI veka, smatra se da je njen naziv možda imao uticaj na izbor naziva glavnog grada.

.

.

.

.

U parku između ovih crkvi, na improvizovanim tezgama vikendom se održava buvlja pijaca. U svojevrsnoj antikvarnici na otvorenom, možete između ostalog, kupiti ruske šubare sa petokrakom, srpom i čekićem, drvene lutke „matrjoške“ („babuške“) – obične ili sa likovima svetskih političara, antički novac – rimske sesterce, stare poštanske marke, novac, nakit, ordenje (ima i onih iz SFRJ), muzičke instrumente, itd. Jedan deo buvljaka obiluje predmetima iz perioda Drugog svetskog rata, što ne čudi s obzirom da je Bugarska bila Hitlerov saveznik. U ponudi smo videli satove i štoperice s likom Hitlera, požutele „ausvajse“, vojne kacige i modele borbenih aviona.

.

.

.

.

„Matrjoške (ili „babuške“) na buvljoj pijaci  © Ivana Dukčević