.
.
.
Pela (Pella) i Vergina (Aegae)
.
u domovini Aleksandra Velikog
.
.
.
.
Četrdeset kilometara severozapadno od Soluna, magistralom koja povezuje severne delove Grčke u smeru prema gradu Edesi (Edessa) nalazi se selo Pela (Πέλλα). Samo kilometar udaljeni od Pele i mesta Nova Pela (Νέα Πέλλα), nalaze se ostaci nekadašnje prestonice državice Makedonije, kojom je vladao kralj Filip II Makedonski, omraženi osvajač Atine, protiv kojeg je poznati atinski orator Demosten, držao čuvene govore, „filipike“. Nakon osvajanja Atine, Filipov sin otišao je dalje od bilo koga do tada, i osnovao carstvo koje je sezalo sve do centralne Azije (današnje države: Turska, Iran, Turkmenistan, Avganistan, Tadžikistan, Uzbekistan..).
.
.
.
 |
| Vergina, kraljevska grobnica familije Filipa II Makedonskog © Ivana Dukcevic |
.
.
.
.
.
Tekst i fotografije deo su publikovane knjige o Severnoj Grčkoj (ISBN 978-86-7722-398-4), i zaštićeni su Zakonom o autorskim i srodnim pravima: Službeni glasnik Republike Srbije, br. 104/2009 i 99/2011. Nije dozvoljeno kopiranje, niti objavljivanje teksta, delova teksta, i fotografija, bez dozvole autora.
 |
| Arheološko nalazište Pela, mozaik © Ivana Dukcevic |
.
.
.
.
.
PELA (Pella)
.
 |
| Pela, Spomenik Aleksandru Velikom © Ivana Dukcevic |
.
.
U narednih nekoliko minuta vožnje, severno od magistrale, s vremena na vreme ravnici ćete primetiti neobična brdašca obrasla travom (poneko i pošumljeno). Tvorevina ljudske ruke, brdoviti tumulusi su antičke grobnice, najčešće velikodostojnika (ovde iz perioda IV veka pre nove ere), iz vremena Filipa II Makedonskog, Aleksandrovog oca. Na raskrsnici za odvajanje ka selu Nea Pella (Nova Pela), s desne strane, tik uz magistralu, na otvorenom prostoru nalazi se Arheološki lokalitet Pela. Osim nekoliko stubova i podnih mozaika, na lokalitetu nije mnogo toga očuvano. Ono najvrednije nalazi se u Muzeju Pele, severoistočno od lokaliteta. Nova zgrada muzeja, podignuta je 2009. godine.
.
.
 |
| Arheološko nalazište Pela © Ivana Dukcevic |
.
.
.
 |
| Arheološko nalazište Pela © Ivana Dukcevic |
.
.
.
 |
| Arheološko nalazište Pela © Ivana Dukcevic |
.
.
.
.
U Muzeju Pele nalazi se priličan broj značajnih predmeta pronađenih na lokalitetu, počev od praistorije, gvozdenog i bronzanog doba, sve do vremena vladavine Filipa II Makedonskog i Aleksandra Velikog. Među najznačajnijim predmetima u muzeju, spada i dijadema od hrastovih listića čistog zlata (u obliku venca), za koju se tvrdi da je pripadala samom Filipu II Makedonskom. Muzej je otvoren ponedeljkom: 12.30 – 21 h, utorkom – petkom: 8 – 21 h (zimi do 14.30 h), vikendom: 8.30 – 17 h (zimi do 14.30 h).
.
Oko 60 km zapadno od Pele, kreće planinski pejzaž, gde se nešto dalje na uzbrdici, na samoj litici nalazi grad Edesa (Edessa). Na obodu grada, možete posetiti čuvene vodopade, kraj putovanja planinskih reka koje se sa severa spuštaju u ravnicu.
.
.
.
 |
| Muzej u Peli, zlatni hrastov venac Filipa II Makedonskog © Ivana Dukcevic |
.
.
.
 |
| Muzej u Peli © Ivana Dukcevic |
.
.
.
 |
| Muzej u Peli © Ivana Dukcevic |
.
.
.
 |
| Muzej u Peli, antički ključevi © Ivana Dukcevic |
.
.
.
 |
| Muzej u Peli, deo zida sa ostacima boje © Ivana Dukcevic |
.
.
.
.
.
VERGINA (Aegae)
.
.
Ako na autoputu između Soluna i Atine, skrenete ka zapadu, ka Jonskom moru i Igumenici, autoputem Egnacija nakon 50 kilometara, stići ćete do gradića Verije (Veria). U ovom delu autoputa kreće uspon ka planinskom vencu u severnom delu Grčke, koji se prostire sve do Jonskog mora. Ukoliko skrenete s autoputa ka Veriji, prođete ispod magistrale i drumom produžite još oko 7 kilometara, na kraju puta ugledaćete Arheološko nalazište Verginu (antička Aegae), poslednju prestonicu Filipa II Makedonskog, danas na listi Uneskove svetske kulturne baštine.
.
U kompleksu iz IV veka pre nove ere, koji čini nekoliko objekata, centralno mesto zauzima veliki tumulus, veštačko brdo u čijoj se tmini nalaze tri kraljevske grobnice iz vremena Filipa II Makedonskog. Osim grobnice za koju je potvrđeno da pripada ocu Aleksandra Velikog, u drugoj je sahranjena princeza za sada nepoznatog porekla (starosti oko 30 godina), a u trećoj dete za koje su grčki arheolozi nekoliko puta pokušavali da dokažu (za sada bez uspeha) da je sin Aleksandra Velikog. S obzirom da je Filip II imao nekoliko žena (i sedmoro dece), pretpostavlja se da bi u grobnici kraj njegove mogla biti jedna od poslednjih supruga, princeza Kleopatra, a dete njihova tek rođena ćerka. Majka Aleksandra Velikog, Olimpija, četvrta Filipova supruga, osim iz severne Grčke, delom je bila poreklom i iz Male Azije. Nakon što je Filip II ubijen, Olimpija se navodno potrudila da usmrti dvoje pretedenata na tron – decu drugih žena, omogućivši da njen sin Aleksandar u 20-toj godini postane novi kralj.
.
.
.
.
 |
| Vergina, tumulus u kojem se nalazi kraljevska grobnica Filipa II Makedonskog i muzej © Ivana Dukcevic |
.
.
.
 |
| Vergina (Aegae), kraljevske grobnice na listi Uneskove svetske kulturne baštine © Ivana Dukcevic |
.
.
.
.
Osim tri grobnice u koje se ne može ući, već samo stepeništem spustiti do najnižeg nivoa – njihovog ulaza, unutar „prizemnog dela“ tumulusa nalazi se muzej s predmetima pronađenim unutar tri grobnice, i u okolini. Osim srebrnih i bronzanih pehara, i zlatnih venaca koji su služili kao krune, jedan od najinteresantnijih eksponata čini vojna odora i oprema Filipa II Makedonskog, koja je postavljena uspravno, te je moguće steći utisak o ne naročitoj visini pokojnog antičkog vladara.
.
Iako je od kada je pronađena 1977. godine, grobnica u Vergini važila za mesto gde je 336. godine pre nove ere, nakon smrti sahranjen Filip II, to je i zvanično potvrđeno tek kada je 2014. na skeletu urađena DNK analiza. Takođe, na nozi skeleta kralja, utvrđena je i povreda kosti, zbog koje je Filip II poslednje tri godine života hramao. Naknadno, analize su otkrile da je u jednoj od grobnica izgleda sahranjeno njih sedmoro: muškarac, žena i četvoro dece. Detaljnije analize su još uvek u toku.
.
.
.
.
 |
| Vergina, nadgrobna stela u muzeju Kraljevske grobnice Filipa II Makedonskog © Ivana Dukcevic |
.
.
.
.
Grčka Pella Vergina, Grčka Pella Vergina, Grčka Pella Vergina