Posted on 23 okt 2014

/ off

ITALIJA – Pestum (Paestum)

**PESTUM (Paestum)**

Grčka u Italiji

Sat i po putovanja regionalnim vozom južno od Napulja, nalazi se Pestum (Paestum), jedno od dva najznačajnija arheološka nalazišta stare Grčke u Italiji. Nekadašnja antička Posejdonija, bila je deo starogrčke kolonije na području južne Italije i Sicilije, „Magne Greke“ (Magna Graeca – „Velika Grčka“). Nekoliko vekova pre nego što je Rim preuzeo primat na istorijskoj sceni Mediterana, Pestum je bio mesto svetilišta i nekropola antičkih Grka.

Pestum © Ivana Dukčević

Tekst i fotografije deo su publikovane knjige „Umetnost putovanja“ (ISBN 978-86-7963-499-3) u izdanju Samizdata B92, i zaštićeni su Zakonom o autorskim i srodnim pravima: Službeni glasnik Republike Srbije, br. 104/2009 i 99/2011. Nije dozvoljeno kopiranje, niti objavljivanje teksta, delova teksta, i fotografija, bez dozvole autora (Ivana Dukčević), i izdavača (za Samizdat B92 – Veran Matić).

Pestum © Ivana Dukčević

Većina turista koji posećuju Pestum, ili su na proputovanju kroz južnu Italiju, ili su stacionirani u Napulju, i u Pestum dolaze na jednodnevni / poludnevni izlet (za obilazak arheološkog nalazišta i muzeja, dovoljno je izdvojiti oko 3 sata). Osim drumom, na lokalitet je najlakše stići regionalnim vozom iz Napulja. Pestum je praktično selo, mesto čiji broj stanovnika (zvanično – njih 981), verovatno odgovara prosečnom broju turista koji ga poseti u roku od nekoliko dana. Iako se selo i arheološko nalazište nalaze u blizini železničke stanice i glavnog pružnog pravca ka jugu Italije, postoji samo nekoliko vozova koji tokom dana polaze iz Napulja, i staju na ovoj stanici.

U neposrednoj blizini Napulja, nalaze se predivni arheološki ostaci antičkih gradova Pompeje i Herkulanuma, gde mogu da se vide ostaci kuća i neki od najboljih primera freski iz rimskog carskog perioda. Zahvaljujući erupciji vulkana Vezuva, koji je ove gradove i njihove stanovnike u I veku zbrisao s lica zemlje, lava i vulkanski pepeo koji su prekrili ostatke, sačuvali su Pompeju i Herkulanum od zuba vremena, i omogućili nam da vidimo freske i mozaike koji su nekada davno krasili njihove domove. Za razliku od Rimljana, antički Grci na svojoj matičnoj teritoriji nisu imali pošast u vidu vulkana, te je u odnosu na rimske freske, izuzetno malo starogrčkog slikarstva ostalo očuvano. Međutim, slučaj je hteo da su jedno vreme tokom VIII i VII veka pre nove ere, Grci – pre Rimljana, bili vladari južne Italije, te su predivne strogrčke freske, pretežno s nadgrobnih spomenika, u velikom broju otkrivene na području Pestuma.

Arheološko nalazište Pestum, najpoznatije je po tri velika grčka hrama koja se danas nalaze na prostranoj livadi. Sazidana u dorskom stilu, u VI i V veku pre nove ere, posvećena su bogovima i boginjama: Heri (Il Tempio de Hera), Posejdonu (Il Tempio di Nettuno o Poseidone) i Atini (Il Tempio de Cerere o Atina). Postoji samo još nekoliko mesta u samoj Grčkoj, gde mogu da se vide ovako očuvani primerci dorskog arhitektonskog stila. Osim hramova, na arheološkom nalazištu nalaze se i ostaci grčke agore, grčke kuće (s posebnim delovima za muškarce i za žene), foruma (iz nešto kasnijeg perioda), i mali amfiteatar.

Pestum © Ivana Dukčević

Pestum © Ivana Dukčević

Pestum © Ivana Dukčević

Oko 1,5 km južno od samih hramova, 1968. godine otkrivena je velika grčka nekropola s predivnim nadgrobnim freskama. Sve freske izložene su u obližnjem Nacionalnom arheološkom muzeju Pestuma (Museo Archeologico Nacionale di Paestum), koji se nalazi u okviru arheološkog nalazišta. Među sjajnim primercima grčkog freskoslikarstva, koje u malo kom muzeju možete videti, izdvaja se freska koja se nalazi i na velikom broju suvenira – „Ronilac“ (Tomba del Tuffatore), iz V veka pre nove ere. Ova freska s tavanice jedne od grobnica, još uvek predstavlja zagonetku, Smatra se da najverovatnije predstavlja čoveka koji je na tom mestu sahranjen, a kome je ronjenje izgleda bilo zanimanje ili pasija. Osim tavanice, na četiri zida unutar grobnice oslikana je i kompozicija nazvana „Simpozijum“ – jedina očuvana starogrčka slika na svetu na kojoj se nalaze ljudske figure.

Nacionalni arheološki muzej Pestuma, „Ronilac“ © Ivana Dukčević

Nacionalni arheološki muzej Pestuma, starogrčka grobnica © Ivana Dukčević

Osim velikog broja fresaka, u prizemnom delu muzeja u Pestumu nalaze se i ostaci skulptura, figurina, oružja i oklopa, upotrebnih predmeta, muzičkih instrumenata, nakita, zemljanih vaza i tanjira, ali i arhitektonskih delova hramova. Na prvom spratu muzeja, možete pogledati postavku vezanu za period pre dolaska Grka i Rimljana, praistorijsko naselje koje je otkriveno ispod antičkih hramova. Delove postavke čine: grnčarija, kameni i bronzani alati, kao i ostaci figurine „Pestumske Venere“, kulta ženskih boginja iz perioda neolita, koje su pronađene na nekoliko mesta u Evropi i u delovima istočnog Mediterana. Godine 1998, arheološka nalazišta iz perioda antičke Grčke: Pestum, kao i obližnju – Veliju (Velia), UNESCO je proglasio delom svetske kulturne baštine.

INFO

Ako ste u prilici da Pestum posetite boraveći u Napulju, najbolje je da za to iskoristite subotu ili nedelju. Na železničkoj stanici u Napulju, za ove dane možete kupiti celodnevnu kartu za regionalni voz do Pestuma i nazad, u bilo kom terminu, po ceni od 10 evra. Radnim danima, karta za voz u jednom smeru košta oko 7 evra. Prvi jutarnji voz koji kreće iz Napulja i staje u Pestumu, polazi u 8.30 h – posle njega, sledeći je tek oko podneva. U povratku, poslednji u smeru Napulja prolazi između 18 i 19 h. Ipak, savet je da na licu mesta proverite da u međuvremenu nije došlo do promene reda vožnje. Ulaznica za Pestum (arheološko nalazište + muzej) košta 12 evra (između decembra i februara: 6 evra). Deca ispod 18 godina ne plaćaju ulaznice. Radno vreme: Muzej – svakodnevno (osim prvog i trećeg ponedeljka u mesecu), 9 – 18.45 h. Arheološko nalazište je otvoreno svakodnevno od 8.45 h. Dok se u zimskim mesecima zatvara već u 16 h, tokom letnje sezone radi do 19.30 h.

Italija Pestum Paestum, Italija Pestum Paestum, Italija Pestum Paestum

Atrakcije, Italija, Muzeji