Posted on 04 okt 2014

/ off

ŠPANIJA / Andaluzija (I deo)

Al-Andaluz

Očaravajući vreli jug Španije…

Prelepoj Španiji, jednoj od deset turistički najposećenijih zemalja na svetu, nije potrebno posebno predstavljanje. Počev od zelenih brda severozapadne Baskije na obali Atlantskog okeana, preko centralnog, planinskog platoa – visoravni Kastilje la Manče (ili kako Španci izgovaraju – La Manće), domovine Don Kihota (ili Don Kihotea), elegantne prestonice – Madrida, sve do kosmopolitskih gradova Barselone i Valensije na istoku, na obalama Mediterana, Španija ima mnogo toga u ponudi. Ipak, osim Kastlje la Manče, sam jug Španije – Andaluzija, čini samo srce i dušu ove zemlje.

La Huderija (La Juderia), nekadašnja jevrejska četvrt starog dela Sevilje © Ivana Dukčević

*Tekst i fotografije deo su publikovane knjige „Umetnost putovanja“ (ISBN 978-86-7963-499-3) u izdanju Samizdata B92, i vodiča o Španiji (ISBN 978-86-7722-374-8), zaštićeni Zakonom o autorskim i srodnim pravima: Službeni glasnik Republike Srbije, br. 104/2009 i 99/2011. Nije dozvoljeno kopiranje, niti objavljivanje teksta, delova teksta, ni fotografija, bez dozvole autora.

*The text and photographs are parts of the published books „Umetnost putovanja“ (ISBN 978-86-7963-499-3) and the travel book on Spain (ISBN 978-86-7722-374-8), protected by copyright and related rights: Official Gazette of the Republic of Serbia, Nos. 104/2009 and 99/2011.

Zbog činjenice da su Mavari – Arapi poreklom sa Bliskog istoka pristigli iz severne Afrike, vladali velikom većinom Iberijskog poluostrva oko sedam stotina godina, imena mnogih pojmova, gradova i većine reka centralne i južne Španije u stvari su arapskog porekla. Ako naziv nekog grada ili oblasti Španije (i susednog Portugala) počinje prefiksom „Al“ (arapski član ispred imenice), a reka sa „Guad“ (arapski naziv za korito reke), vrlo je verovatno da potekao od Mavara. Slično balkanskim turcizmima, reke Gvadijana (Guadiana), Gvadalkivir (Guadalquivir) i Gvadalhorse (Guadalhorce), gradovi Almerija (Almeria), Almedina, Gvadalahara (Guadalajara), ali i Alhambra i Albaizin (u Granadi), kao i region Alpuharas (Alpujarras) i poluostrvo Gibraltar, nazivi su arapskog porekla.

Osim jezika, tokom vekova Mavari i njihova kultura duboko su se ukorenili u kulturu i običaje južne i centralne Španije, kroz arhitekturu kuća, pesmu i igru (flamenko) i stil života, uopšte. Irigaciju zemljišta u poljoprivredi i mlinove (izum iz Kine koji je postojao u drevnoj Persiji), prvi put su na tlu Evrope upotrebili Mavari u Andaluziji. Ostaci arapskih mlinova iz IX veka – golemi drveni točkovi na kamenoj osnovi, i danas tavore u trščanom mulju širokog zamućenog korita reke Gvadalkivir, u Kordobi, stotinak metara od antičkog rimskog mosta. Mavari su u Španiji prvi put na tlu u Evrope zasadili badem – mleli ga i od njega pravili marcipan, kao i persijsko povrće – spanać, koji je prema jednoj verziji ostatak tadašnje hrišćanske Evrope nazivao „ispanak“ („špansko“), iako postoje i druge tvrdnje o poreklu reči – od persijskog „aspānākh“ što znači „zelena ruka“.

Osim u Španiji, originalna kultura srednjovekovne Andaluzije danas se može videti još u Maroku, koji zbog svoje andalužanske arhitekture i njene mešavine sa arapskom i berberskom, privlači veliki broj turista.

Sevilja, prizemlje vile Casa de Pilatos, u mavarskom, andalužanskom stilu

Molinos Arabes, najstariji mlinovi Evrope – mavarski (arapski) mlinovi iz IX veka na reci Gvadalkivir, u Kordobi © Ivana Dukčević

Jednog vrelog julskog predvečerja, mileli smo u koloni automobila na širokom autoputu duž same turističke obale Kosta del Sol (Costa del Sol), kada je vozač susednih kola otvorio prozor i užurbano, na španskom sa izraženim stranim akcentom upitao: „Por favor, para Al-Jazera?“ („Izvinite, za Al-džaziru?“) U početku zbunjena, posle refleksnog odgovora: „Yo no ablo Español“ („Ne govorim španski“), shvatila sam da mi je reč Al-džazira ipak od nekud poznata.

Kada sam zatvorila prozor i kockice se u glavi posložile, shvatila sam da je čovek u kolima bio Marokanac na privremenom radu u Zapadnoj Evropi i kao mnogi njegovi zemljaci u tom periodu vraćao se kući na zasluženi godišnji odmor. Pravac ka mestu i luci po imenu Alhesiras (Algeciras, nešto južnije od Gibraltara), odakle veliki broj trajekata svakog dana iz Španije za samo 45 minuta stiže do Maroka, ustvari je bilo predmet njegovog pitanja. Španski Alhesiras u arapskom originalu izgovara se Al-džazira i ima isto značenje kao i naziv popularne katarske TV stanice nalik američkom CNN-u, zbog toga je ime zvučalo poznato. Imenica „al-džazira“ na arapskom inače znači „ostrvo“ i najčešće se kao izraz odnosi na Arabijsko poluostrvo, ali je Al-Jazeir (Al-džazeir) i ime države – Alžir.

Prodaja karata za trajekt kraj autoputa obale Kosta del Sol – za Tandžir (Tanger) u Maroku (i Seutu, špansku teritoriju u Maroku) © Ivana Dukčević

Prodaja karata za trajekt kraj autoputa obale Kosta del Sol – za Tandžir i Seutu (Ceuta – španska teritorija na tlu Maroka, nalik Gibraltaru koji je britanska teritorija u Španiji) © Ivana Dukčević

Trideset kilometara južno od Alhesirasa nalazi se mesto Tarifa. Iako mnogi pogrešno misle – Tarifa, a ne Gibraltar (Britanska prekomorska teritorija), najjužnija je tačka Španije. Luka u Tarifi omiljena je među turistima koji tokom letovanja u Španiji kreću na jednodnevni izlet za Tandžir, u Maroko. Za oko pola sata brodom možete preći Gibraltarski moreuz koji je u ovom delu širok samo 7 kilometara, i stupiti na tlo Afrike. Tarifa i danas nosi naziv prema Tarifu Ibn Maliku, mavarskom vojnom izviđaču koji je 709. godine prvi prešao Gibraltarski moreuz i dospeo do najjužnije tačke Španije.

Ali vratimo se na početak… Nakon duge vladavine Rimljana, Španiju su u V veku naselila germanska plemena. Najveći deo Iberijskog poluostrva naselili su Vizigoti (budući Španci), dok su samim jugom Španije vladali i Vandali – pleme koje iza sebe tokom dva veka vladavine nije ostavilo veliko kulturno nasleđe. Kada je 27. aprila 711. godine, mavarski vojskovođa berberskog porekla Tarik ibn Ziyad u pratnji 7000 vojnika prešao moreuz iz Afrike, popeo se uz neobičnu stenu i podigao tvrđavu nazvavši mesto po sebi „Jab-al Tariq“ (Džab-al Tarik ili „Gib-Al-Tarik“ – „Tarikova planina“ tj. Gibraltar), on i njegovi naslednici, vrlo brzo su uspeli da poraze Vandale. Zemlju koju su osvojili, nazvali su po starosedeocima Al-Andalus (Al Andaluz), od gotskog: „Vandal-lots“ tj. „Zemlja Vandala“.

U čitavu priču oko osvajanja Evrope od strane Mavara, bio je navodno uključen i jedan berberski, hrišćanski velikodostojnik iz Seute (u blizini Tandžira), predstavnik Vizantije u ovom delu severne Afrike. Nakon nemilog događaja, kada je njegovu ćerku jedinicu nasilno obljubio jedan od lokalnih, hrišćanskih vizigotskih vladara Španije (kralj Rodrigo), odlučio je da pomogne Mavarima u njihovom naumu da krenu u osvajanje nestabilne, rascepkane vizigotsko-vandalske teritorije južne Španije. Navodno je još jedna vizigotska afera sa izvesnom ženom bila neposredan uzrok koji je sledom događaja doveo do mavarskog osvajanja, te su Vizigoti pobedu Mavara 19. jula 711, razumeli i kao svojevrsnu božju kaznu.

Gibraltar – „Tarikova stena“, u antičko vreme nosila je naziv „Herkulovi stubovi“ © Ivana Dukčević

Mavari su ovim prostorima vladali skoro 700 godina i od Andaluzije, naročito u periodu između IX i XIII veka stvorili centar nauke i kulture – literature, umetnosti i medicine, poljoprivrede, čitave Evrope. U ovu zemlju prosperiteta za veliku većinu njenog stanovništva – Arapa, Jevreja i hrišćanske manjine, dolazili su učeni Evropljani onog vremena, kako bi se upoznali sa najnovijim naučnim i drugim otkrićima, ali i zaboravljenim literarnim delima antike prethodno naučivši arapski, u to vreme – najpopularniji strani jezik starog kontinenta. Naime, u vreme kada je Crkva srednjovekovne Evrope zabranila klasična, filozofska dela antike, u centrima Al Andaluza – Kordobi na primer (ali i severnijem Toledu), sa starogrčkog na arapski prevođena su i potom izučavana dela Aristotela i drugih antičkih filozofa. Danas gotovo nestvarno deluju francuski dokumenti iz X veka, koji otkrivaju prepisku između lokalnih biskupa i pape, gde se biskupi obraćaju vrhovnom poglavaru i pismeno žale na to da sve više učenih ljudi uči arapski kako bi moglo da čita „arapske knjige“, i da ima slučajeva da se preobraćuju u islam! Osim hrišćana, i jevrejsko stanovništvo Al Andaluza pod vlašću Arapa i njihovih zakona, uživalo je mnoge povlastice. Ali, vremena se menjaju…

Između VIII i XV veka, mavarska kultura Andaluzije bila je na izuzetno visokom nivou. Kada su Španci krenuli sa osvajanjem Španije od Mavara (čuvena Reconquista) i vojno ih porazili, nisu ni izdaleka znali o medicini, geografiji, irigaciji ili primenjenom zanatstvu, koliko su mogli da pročitaju u arapskim knjigama i vide na licu mesta. U IX veku, pod vlašću Mavara, centar Al Andaluza – Kordoba (Cordoba) važio je za najprosperitetniji grad čitave Evrope. Priča se da su neki visoki španski dostojanstvenici, izlažući se riziku od kazne, molili čuvenog inkvizitora i vrhovnog katoličkog kardinala Sisnerosa (Cisneros, XV vek) da nakon isterivanja Mavara iz Španije na lomači ne spali baš sve mavarske knjige (naročito ne one persijske, iz oblasti medicine), jer će s njima nestati i svo znanje za koje Evropljani do tada nikada nisu ni čuli.

Sevilja, hrišćanska palata Casa de Pilatos, u mavarskom stilu © Ivana Dukčević

Ostaci mavarske palate Medina Azahara (UNESCO), 10 kilometara od Kordobe, IX vek © Ivana Dukčević

Čuveni bagdadski učenjak i polimat, Ali ibn Nafa (789 – 857), astronom, geograf, istoričar, kulinar, pesnik i muzičar (pevač i kompozitor), bio je poznatiji po nadimku Ziryab („Crna ptica“) zbog svoje izrazito crne kose (neki tvrde i tamne puti), i predivne boje glasa. U istoriji je ostao zabeležen kao prvi „trendseter“, modni i kulinarski „influeser“. Neki izvori navode da je bio poreklom Persijanac, drugi da je bio Kurd, a treći da je bio poreklom iz Afrike.

Navodno je zbog ljubomore svog persijskog učitelja muzike (Ishaq al-Mawsili), koji nikako nije mogao da se pomiri s time da je učenik bolji od njega, morao da prihvati njegovu ponudu – uzme veliku svotu novca i ode iz Abasidskog kalifata, kako ne bi bio ubijen. Talentovani Zirjab, napustio je Bagdad i krenuo na put prvo u Siriju, zatim ka Egiptu i dalje, duž severne Afrike do Tunisa (Keruana). Neki izvori navode da je boraveći u Keruanu napisao veoma oštru pesmu o tamošnjem emiru kao velikom rasisti i podstrekaču lokalnih ratova, zbog koje je morao da napusti i Tunis. Nedugo, vest o njemu stigla je do dvora Al Hakama I, omejadskog kalifa Al Andaluza (Španija), koji je i sam bio poeta i ljubitelj umetnosti. Zirjab je bio pozvan da dođe u Kordobu na njegov dvor – tada prestonicu kulture evropskog kontinenta, za vreme mračnog srednjeg veka u ostatku hrišćanske Evrope. Al Hakam I je ubrzo umro, ali je Zirjab nastavio život na dvoru Abd al-Rahmana II koji je nasledio je oca.

Tokom života na dvoru kordovskog kalifa, Zirjab je postao jedan od prvih velikih „influensera“, zaslužan za dodatak pete žice na lauti, tj. udu – žičanim instrumentima koji su u Evropu – u Al Andaluz, i pristigli iz Persije i sa Istoka. Osnovao je prvu muzičku školu za dečake i za devojčice koja je postojala još čitav vek nakon njegove smrti, i smatra se da je svojim kompozicijama izvršio ogroman uticaj na muziku i muzičke pravce Andaluzije i severne Afrike. Takođe, osmislio je rituale svakodnevne higijene i u upotrebu prvi put uveo dezodorans, obavezno pranje i šišanje kose i brade (uveo je novu modu kratke kose), i svakodnevno pranje zuba (pripisuje mu se izum paste za zube). Zirjab je dao i nove preporuke u vezi odevanja, prema kojima Andalužani treba da se oblače u boje koje su u skladu sa godišnjim dobom – zimi u tamne boje, leti u belo, u jesen – u boje jeseni (smeđe, žute, narandžaste, crvene), u proleće – u pastelne boje propupelih cvetova, i dodatno predložio da se dnevna garderoba mora razlikovati od svečane. Prema nekim neproverenim izvorima, Zirjab je osmislio i otvorio prve „salone za ulepšavanje“ za ženski deo mavarske aristokratije, u Kordobi. Zirjabovi „izumi“ odnose se i na estetiku stola za ručavanje i prvi bonton prilikom jela na evropskom tlu. Uveo je upotrebu stolnjaka, osmislio ritual tri dela obroka – predložio da obrok treba da počne supom, nastavi se glavnim jelom (ribom ili mesom), i završi dezertom ili voćem. U Evropu je doneo recepte za nova jela iz Bagdada, kao što su ćufte i jelo slično tortelinima. Umesto teških srebrnih i zlatnih, Zirjab je prvi uveo upotrebu staklenih i kristalnih čaša zbog kojih je u Evropi otvorena prva serijska proizvodnja stakla, u okolini Kordobe. Obedovanje je prvi put postalo stvar ukusa i estetike. Na žalost, nijedna slika koja predstavlja Zirjaba nije sačuvana.

„Marabu“, platno francuskog slikara Žana Leona Žeroma („Marabou“, Jean-Léon Gérôme, 1824-1904), jedna je od mnogih romantičarskih predstava Andaluzije u Francuskoj, tokom XIX veka

Pre nego što su i poslednji Mavari proterani iz Andaluzije, ponuđeno im je da se pokrste i pređu u katoličanstvo, čime su stekli pogrdno ime Moriskos (Moriscos). Za vreme muslimanskih i jevrejskih verskih praznika, inkvizicija je na prepad ulazila u kuće preobraćenika – Moriskosa, i proveravala da li slave običaje svoje stare vere. U narednih nekoliko decenija, muslimansko i jevrejsko stanovništvo Španije koje je odbilo da primi hrišćanstvo, do XVII veka primorano je da zauvek napusti Andaluziju. Najveći broj Jevreja otplovio je ka istoku i naselio se u Istanbulu i u Veneciji – gde je zbog velikog broja prognanih iz Španije osnovan prvi jevrejski geto (na italijanskom ghetto – tj. „livnica“ kako se inače nazivao kraj s fabrikama u Veneciji, gde su se naselili). Mavari su mahom izbegli na jug, prešli moreuz i naselili delove današnjeg Maroka, zemlje u kojoj i danas na svakom koraku možete videti uticaj mavarske – španske andalužanske arhitekture. Zanimljivo je da mnogi misle da je obratno.

Zbog velikog broja zadivljujućih kulturno-istorijskih spomenika, nije čudo što je osim Madrida i Barselone, najposećeniji deo Španije – sunčana Andaluzija, gde u najpoznatijim centrima – Sevilji, Kordobi, Granadi i u njihovoj okolini mogu da se vide nekadašnje mavarske građevine, palate koje su španski monarsi po „rekonkisti“ prisvojili i uz izvesne dodatke preuredili za sebe.

„Rekonkista„ – ponovno osvajanje teritorija Iberijskog poluostrva od Mavara, okončana je januara 1492. godine kada je poslednje mavarsko uporište – grad Granada, prešla u ruke španske kraljice Izabele od Kastilje i kralja Ferdinanda Drugog od Aragona. Slučaj je hteo da se godina osvajanja Granade poklopi sa Kolumbovim otkrićem Amerike (12. oktobar 1492) i tako se istorijski točak sreće odjednom preokrene i zavrti u korist Španije. U spomen na ove događaje, svake godine tokom Uskrsa na ulicama Granade pravi se velika fešta. Ponekad, proslava u gradu koji Španci smatraju „najvećim od svih“ preraste u procesiju odevenih u visoke, špicaste konusne kukuljice sa prorezima za oči nalik kostimu nekadašnjih pokajnika u doba Inkvizicije (i kasnijem američkom Kju-kluks-klanu), te se za sada – doduše samo savetima, po pitanju ljudskih prava u ovaj karneval nekoliko puta umešala i Evropska unija.

Kordoba, patio – unutrašnje dvorište andalužanskih kuća © Ivana Dukčević

Mavari su u Španiji započeli gradnju belih kuća sa ravnim krovom, sa ukrasnim rešetkama od kovanog gvožđa na prozorima uz obavezan patio – unutrašnje dvorište, i fontanom u sredini. Istine radi, rešetke i unutrašnja dvorišta služila su specifičnoj svrsi – kako bi mavarskim ženama kojima nije bilo dozvoljeno da samostalno izađu van kuće, pomoglo da se daleko od očiju javnosti osećaju prijatnije u svojoj lepo uređenoj bašti. Uprkos tome, na ovaj način stvorena je jedna od najlepših svetskih arhitektura koju su Španci usvojili i usavršili. Tipičan primer za to je arhitektura Meksika, nastala nakon kolonizacije Španaca gde elementi mavarske arhitekture sa lukovima, fontanama i geometrijskim formama i danas opstaju uz par španskih arhitektonskih dodataka (crep na krovovima kuća, na primer). Vremenom se za ovaj način gradnje odomaćio izraz pueblos blancos – „bela sela“ Andaluzije, sa kućama razbacanim po pustim krajolicima kosine brda i obaveznom tvrđavom povrh mesta. Iz mavarske arhitekture u Španiji kasnije je nastao i mudehar stil (mudejar), arhitektura sa osnovnim principima arapskog stila kojem su pridodati elementi srednjovekovne romanike, gotike, čak renesanse. Sam naziv „mudehar“, proizašao je iz reči kojom su Španci nazivali Mavare nepokrštene nakon rekonkiste.

Još jedan detalj arhitekture iz mavarskog perioda čiji se uticaj proširio i zaživeo u kasnijim istorijskim periodima su oslikane gleđosane pločice azulehos (azulejos), izmišljene nekoliko hiljada godina ranije u drevnoj Mesopotamiji (Bliski istok). Ove keramičke, zidne i podne ukrase različitih geometrijskih šara prisutne su duž čitavog Iberijskog poluostrva – kako u Španiji, tako i u Portugalu. U novije vreme, mavarske pločice bile su inspiracija mnogim poznatim umetnicima, na primer arhitekti Antoni Gaudiju i njegovim građevinama u Barseloni (kuće: Casa Mila, Casa Vicens i Casa Batllo, Katedrala Sagrada Familia, Park Guell, i druge).

Ono o čemu se o Andaluziji najmanje zna je njen planinski deo. U južnom delu ove oblasti, manje od 70 km udaljenosti od tropske obale Kosta del Sol, na planinskom masivu Sijera Nevada (Sierra Nevada) nalazi se jedan od najviših vrhova Evrope (Mulhacen, 3479 m). Osim u Pirinejima na severu Španije, i ovde postoje uređeni ski centri (Pradollano, na primer), na kojima tokom čitave zime pa sve do ranog proleća, boravi veliki broj turista.

Ako ste u prilici da posetite čuveni andaluzijski „trougao“: Sevilja – Kordoba – Granada, i to sopstvenim prevozom, predlog je da iz Kordobe za Granadu pođete poprečnim, kraćim, vijugavim, magistralnim putem koji nosi oznaku N 432. Na pravcu gotovo bez saobraćajne gužve, vozili smo valovitim predelima žutim od žita, maslinjacima kojima se ne vidi kraj, kraj stenovitih, gotovo golih brda na kojima još uvek odolevaju srednjovekovne tvrđave oko kojih kao da su se prosule bele kockice od kuća. Otprilike na sredini puta N 432 nalazi se Baena, selo u u koje se nalazi jedna od najstarijih fabrika maslinovog ulja u Španiji. Velika kapija iza koje se krije kompleks starih belih kuća, ulaz je u prostorije u kojima je moguće videti sprave pomoću kojih su nekada cedili masline i pravili ulje. Inače, još od perioda antike, Andaluzija je najveći proizvođač maslinovog ulja na svetu (Španija 45 %, Italija 25 %, Grčka 20 %, Kalifornija, SAD 0,5 %, itd).

I dok se u Španiji šafranov cvet i masline beru u jesen, u rano proleće širom Andaluzije cveta slatki cvet pomorandže i ružičasti cvet badema – koštunjavog voća od kojeg se u Toledu pravi specijalitet ovog grada – marcipan. Krajem proleća, Al Andaluz se žuti od suncokreta i žitnih polja, a slikoviti gradići šarene se tokom lokalnih festivala (luckasti Moros y Cristianos, na primer), te je ovo verovatno najlepše doba godine za posetu ovom predivnom i nezaboravnom delu Španije.

.

Festival „Moros y Cristianos“

.
(„Mavari i hrišćani“)

Neobična proslava održava se u nekoliko gradića na španskoj obali, u Andaluziji, ali je daleko najpoznatija ona u nešto severnijem gradiću po imenu Alkoj (Alcoy ili Alcoi), u oblasti Alikante (Alicante) kod Valensije, krajem aprila (najčešće 21 – 24. april, ali se ponekad proslavlja i u vreme Uskrsa, ukoliko se datumi skoro poklope). Svečanost naziva Moros y Cristianos d’Alcoi oživljava događaje iz istorije kada su se u ovim krajevima odigrale neke od odlučujućih bitaka „rekonkiste“ između Mavara i hrišćana, Španci pobedili i isterali Mavare iz grada (u ovom slučaju – zamka).

Na glavnom trgu kod gradskih zidina, obično se podigne visoka improvizovana skela – „zamak“ koji treba osvojiti od Mavara. Prema predanju, Mavari su odolevali napadu te je bitka za osvajanje zamka trajala čitav dan. Navodno, negde oko podneva na nebu iznad palate hrišćanima se ukazao lik Svetog Đorđa, dao im dodatnu snagu i pomogao da najzad pobede Mavare.

Kako bi učestvovao u fešti, svaki meštanin Alkoja prvo mora da postane član jedne od 28 mavarskih ili hrišćanskih „vojski“ (filaes). Čitave godine, prave se planovi i skuplja novac za kostime i oružje. Kada fešta počne, tokom dva dana polovina meštana obučenih u Mavare, a druga polovina u hrišćane paradira ulicama grada u do tančina sašivenim kostimima srednjovekovnih vojnika, seljaka i drugih, od kojih neki koštaju čitavo malo bogatstvo. U improvizovani „zamak“ zatim ulaze meštani koji glume Mavare koje naknadno treba isterati. Na kraju dana počinje bitka u kojoj jure konjanici, ulice se dime od kobajagi baruta, pucnji i gruvanje topova zaglušuje glasove, i hrišćani osvajaju zamak.

Početkom XXI veka, u organizaciji se pojavio „manji problem“. Naime, meštani koji inače u podeli uloga više vole da glume Mavare jer su im kostimi lepši i raskošniji, po utvrđenom scenariju sedeli su u „zamku“ i glumili da se neće predati. Oni koji glume Mavare, osim lepih kostima obično dobiju i dovoljno ukusne hrane jer u improvizovanom zamku treba da sede čitav dan, „pružaju otpor“ i čekaju da budu osvojeni… I dok je popodne već uveliko odmicalo, „Mavari“ koji je već trebalo da su izgubili bitku i dalje su odbijali da se predaju. Nekoliko njih je odozgo, iz „zamka“, sve sa tanjirima prepunim ukusne hrane u rukama viknulo onima dole: „Neka ove godine, za promenu pobede Mavari!“… Pošto nisu mogli da ih isteraju, nastala je velika mesna svađa koju je posle nekoliko sati tek policija uspela da razreši, ubedivši „Mavare“ da je bilo dosta!

Prosto je nemoguće ne voleti Španiju!

Andaluzija Španija, Andaluzija Španija, Andaluzija Španija, Andaluzija Španija, Andaluzija Španija, Andaluzija Španija, Andaluzija Španija,Andaluzija Španija, Andaluzija Španija, Andaluzija Španija, Andaluzija Španija, Andaluzija Španija

Andaluzija

ŠPANIJA / Andaluzija (I deo)

ŠPANIJA / Andaluzija (I deo)

Al-Andaluz

Očaravajući vreli jug Španije…

.

Festival „Moros y Cristianos“

. („Mavari i hrišćani“)

.
(„Mavari i hrišćani“)