.
.
.
.
.
.
Obala Crnog mora
– III deo –
.
Nesebar i Sunčev breg
.
.
.
Ostrvo – danas poluostrvo i gradić Nesebar, van granica Bugarske najpoznatiji su po ostacima srednjovekovnog grada sa zidinama, pločniku čiji neki delovi datiraju još iz perioda antike, drvenim kućama nastalim u periodu između XVI i XIX veka, turskim česmama i srednjovekovnim crkvama koje se mogu videti širom ostrva, a koje su podignute između V i XVII veka. U XIV veku, kada je prosperitet Nesebra bio na vrhuncu, na nevelikom ostrvu postojala je čak 41 crkva. Zbog izuzetne istorijske i umetničke vrednosti, 1983. godine UNESCO je Nesebar uvrstio na listu svetske kulturne baštine.
.
.
 |
| Nesebar © Ivana Dukcevic |
 |
| Nesebar © Ivana Dukcevic |
Nesebar, zidine na početku poluostrva © Ivana Dukcevic
U Bibliji je zapisano da je oko 3600. godine pre naše ere, Veliki potop zbrisao sva živa bića sa lica Zemlje. Pre nemilog događaja, prema legendi, Noje je sagradio Arku i u nju smestio po par od svake vrste životinja i članove svoje porodice – jedine preživele nakon povlačenja vode. Interesantno je da su nekoliko vekova pre stvaranja Biblije, slične priče i poeme bile deo usmenog predanja gotovo svake državice stare Mesopotamije (današnji Bliski istok). Najpoznatiji od svih bio je vavilonski Ep o Gilgamešu (nastao iz još starijih sumerskih pesama), za koji se smatra da je bio osnova potonje priče o Potopu, uobličene par vekova kasnije u Bibliji.
Zbog činjenice da je priča o Potopu oduvek postojala u usmenom i pismenom predanju mesopotamskih naroda, grupa naučnika je početkom XXI veka potvrdila da je između 10.000. i 8000. godine pre naše ere na području istočnog Mediterana, otapanjem ostatka lednika (nakon Ledenog doba) ili elementarne nepogode došlo do podizanja nivoa mora koje je trajno promenilo reljef ovog dela sveta. Najveća promena nastala je na mestu koje danas uzimamo kao granicu između Evrope i Azije – moreuz Dardaneli, Mramorno more i moreuz Bosfor, koji su do podizanja nivoa mora bili spojeni u jedno jedinstveno kopno. Samim tim, i nešto severnije Crno more u stvari je bilo potpuno odvojeno, slatkovodno jezero. Kada se nakon potopa nivo Sredozemnog mora podigao, u najnižim delovima kopna severnog Egeja slana morska voda je prodrla do “Crnog jezera” formirajući moreuze i podižući nivo jezera za oko jednu trećinu, taman toliko koliko je danas Crno more (nekada jezero) – slano.
Boraveći na obalama Crnog mora, i sami ćete primetiti nekoliko stvari koje se ne uklapaju u tipični morski pejzaž, barem ne onaj na koji ste možda navikli. Osim mora koje je prilično tamno i čiji su plićaci najčešće rečno zelene boje, na dugim, peščanim plažama umesto palmi najčešći su hrast i drugo listopadno drveće. Čak i školjke i puževi koji se mogu naći u plićacima, nalik su rečnim vrstama. Takođe, zbog niskog stepena saliniteta i severnijeg položaja, Crno more se tokom zime često ledi, a vazdušne temperature njegovih priobalnih mesta često se spuštaju ispod nule.
 |
| Nesebar, stare vetrenjače na prilazu poluostrvu © Ivana Dukcevic |
 |
| Nesebar © Ivana Dukcevic |
 |
| Nesebar © Ivana Dukcevic |
Oko 200 kilometara južno od turističkog rizorta Zlatni pjasci, u smeru ka gradu Burgasu i granici sa Turskom, nalazi se verovatno jedno od najpoznatijih obeležja države Bugarske – ostrvce nasipom povezano sa kopnom, „Sveti Stefan“ Bugarske – stari grad Nesebar (Несебър). Počev od starogrčkih plemena Doraca, Tračana, Rimljana, Vizantije, Slovena, pa sve do dolaska Turaka ovo ostrvo od stratešog značaja bilo je naseljeno još od II veka pre naše ere.
Ostrvo i gradić Nesebar, van zemlje su najpoznatiji po ostacima srednjovekovnih zidina, pločniku čiji neki delovi datiraju još iz perioda antike, drvenim kućama nastalim u periodu između XVI i XIX veka, turskim česmama i srednjovekovnim crkvama koje se mogu videti širom ostrva, podignutih između V i XVII veka. U XIV veku, kada je prosperitet Nesebra bio na vrhuncu, na nevelikom ostrvu postojala je čak 41 crkva. Zbog izuzetne istorijske i umetničke vrednosti, 1983. godine UNESCO je Nesebar uvrstio na listu svetske kulturne baštine.
.
 |
| Nesebar © Ivana Dukcevic |
 |
| Nesebar © Ivana Dukcevic |
 |
| Nesebar © Ivana Dukcevic |
 |
| Nesebar © Ivana Dukcevic |
Tokom letnje sezone, Nesebar posećuje veliki broj stranih i domaćih turista. Interesantne drvene jednospratnice koje čine autentičnu arhitekturu mesta, u prizemnom delu najčešće su načičkane različitim suvenirima, miljeima, đinđuvama, zemljanim posudama i nacionalističkim majicama sa mapom (nekada) velike Bugarske (koja seže do Bosne i Hrvatske na zapadu, do polovine Rumunije na severu, Istanbula na istoku, Crne Gore i polovine Grčke na jugu). Najzanimljive suvenire čine čuveni proizvodi od ružine vodice i kreme od ruže domaće proizvodnje, koji navodno uklanjaju i celulit. Osim u suvenirnice, drvene kuće pretvorene su u kafedžinice i restorane.
Na obodima ostrva, uz pogled na pučinu smestio se veliki broj bašti restorana sa tradicionalnom bugarskom kuhinjom. Iako su kao i ostali balkanski narodi bili pod Turcima oko pola milenijuma, Bugari se nisu pokazali kao dobri kulinari. Ne mali broj njih smatra i da je na primer, srpska kuhinja – naročito roštilj, značajno bolji od bugarskog, što je i istina. U tom smislu, lokalne kafane širom Bugarske u svom nazivu, ali i u meniju imaju prefiks „srpski“, što se najčešće odnosi na roštilj („Serbska skara„). O uticaju Osmanlija svedoči i suvenirska ponuda ratluka (ukrašenih razglednicama), koje po ceni od par leva možete pazariti na svakom koraku.
.
 |
| Nesebar © Ivana Dukcevic |
 |
| Nesebar, kozmetički proizvodi od bugarske ruže © Ivana Dukcevic |
 |
| Nesebar © Ivana Dukcevic |
U delu poluostrva kojim je Nesebar povezan sa kopnom, sa obe strane nalaze se kilometarske peščane plaže. Ona sa severne strane, delovi su veoma razvijenog turističkog rizorta Sunčev breg (Слънчев бряг ili na engl. Sunny beach), koji je nekadašnju pustu i široku ravnicu pretvorio u paralelne redove hotela i pansiona.
Južnije od Nesebra, na crnomorskoj obali Bugarske nalazi se 35 kilometara udaljen, veći grad i luka Burgas (Бургас), a nešto južnije od njega (još 35 km) i Sozopolj (Созополь), nalik Nesebru – uzano poluostrvo sa načičkanim starim kućama i plažom u istočnom delu.
 |
| Nesebar, Sunčev breg © Ivana Dukcevic |
 |
| Nesebar, Sunčev breg © Ivana Dukcevic |
.
*Tekst i fotografije deo su publikovanog teksta o Bugarskoj, zaštićeni Zakonom o autorskim i srodnim pravima: Službeni glasnik RS, br. 104/2009 i 99/2011. Nije dozvoljeno kopiranje niti objavljivanje fotografija, teskta, niti delova teksta bez dozvole autora.
.
.
*The text and photographs are parts of the published article on Bulgaria, protected by copyright and related rights: Official Gazette of the Republic of Serbia, Nos. 104/2009 and 99/2011.
.
.