.
.
.
.
.
.
Obala Crnog mora
.
.
Nesebar i Sunčev breg
.
.
.
Osim Sofije kao prestonice, i zimovanja u čuvenom ski centru Banskom, najpoznatiji deo Bugarske nalazi se duž zapadnih obala Crnog mora. Obišli smo bugarsko primorje, počev od simpatičnog Balčika na severu, u kojem se nalazi letnjikovac kraljice Marije Karađorđević, preko Zlatnih pjasca i grada Varne, sve do starinskog Nesebra, na jugu. Ostrvo, danas poluostrvo i gradić Nesebar, čuveni su van granica Bugarske, i najpoznatiji su po ostacima srednjovekovnog grada opasanog zidinama, pločniku čiji delovi datiraju još iz perioda antike, drvenim kućama nastalim u periodu između XVI i XIX veka, turskim česmama i srednjovekovnim crkvama koje se mogu videti širom ostrva, a koje su podignute između V i XVII veka. U XIV veku, kada je gradić Nesebar bio na svom istorijskom vrhuncu, na nevelikom ostrvu postojala je čak 41 crkva. Zbog izuzetne istorijske i umetničke vrednosti, UNESCO je 1983. godine uvrstio Nesebar na listu svetske kulturne baštine.
.
.
 |
| Nesebar © Ivana Dukcevic |
Nesebar, zidine na početku poluostrva © Ivana Dukcevic
Priča o Potopu…
U Bibliji je zapisano da je 3600. godine pre nove ere, Veliki potop zbrisao sva živa bića s lica Zemlje. Pre nemilog događaja, prema legendi, Noje je sagradio Arku i u nju smestio po par od svake vrste životinja i članove svoje porodice – jedine preživele nakon povlačenja vode. Nekoliko vekova pre stvaranja Biblije, priče i poeme o Potopu, bile deo predanja gotovo svake državice stare Mesopotamije, na području današnjeg Bliskog istoka. Najpoznatiji od svih, bio je vavilonski Ep o Gilgamešu, nastao iz još starijih sumerskih pesama, za koji se smatra da je bio osnova potonje priče o Potopu. Ovu priču, preuzeli su pisci Biblije i uobličili je nekoliko vekova kasnije.
Zbog činjenice da je priča o Potopu oduvek postojala u usmenom i u pismenom predanju mesopotamskih naroda, grupa naučnika je početkom XXI veka, uspela da dokaže da je između 10.000. i 8000. godine pre nove ere, na području istočnog Mediterana, otapanjem ostatka lednika (nakon Ledenog doba) ili elementarne nepogode, došlo do podizanja nivoa mora koje je trajno promenilo reljef ovog dela sveta. Najveća promena nastala je na mestu koje danas uzimamo kao granicu između Evrope i Azije – moreuz Dardaneli, Mramorno more i moreuz Bosfor, koji su do podizanja nivoa mora bili spojeni u jedno jedinstveno kopno. Samim tim, i nešto severnije Crno more, u stvari je bilo potpuno odvojeno, slatkovodno jezero. Kada se nakon „potopa“, nivo Sredozemnog mora podigao, u najnižim delovima kopna severnog Egeja, slana morska voda je prodrla do “Crnog jezera”, formirajući moreuze Dardaneli i Bosfor, i podižući nivo jezera za oko jednu trećinu (taman toliko koliko je danas Crno more, nekada jezero, slano).
Boraveći na obalama Crnog mora, i sami ćete primetiti nekoliko stvari koje se ne uklapaju u tipični, mediteranski morski pejzaž. Osim mora koje je prilično tamno i čiji su plićaci najčešće rečno zelene boje, na dugim, peščanim plažama, umesto palmi najčešći su hrast i drugo listopadno drveće. Čak i školjke i puževi koji se mogu naći u plićacima, nalik su rečnim vrstama. Takođe, zbog niskog stepena saliniteta i severnijeg položaja, Crno more je tokom zime često zaleđeno, a vazdušne temperature njegovih priobalnih mesta često se spuštaju ispod nule.
 |
| Nesebar, stare vetrenjače na prilazu poluostrvu © Ivana Dukcevic |
 |
| Nesebar © Ivana Dukcevic |
 |
| Nesebar © Ivana Dukcevic |
Oko 200 kilometara južno od turističkog rizorta Zlatni pjasci, u smeru ka gradu Burgasu i granici s Turskom, nalazi se verovatno jedno od najpoznatijih obeležja države Bugarske, ostrvce nasipom povezano s kopnom, „Sveti Stefan“ Bugarske – stari grad Nesebar (Несебър). Počev od starogrčkih plemena Doraca, Tračana, Rimljana, Vizantije, Slovena, sve do dolaska Turaka, ovo ostrvo od stratešog značaja bilo je naseljeno još od II veka pre nove ere. Gradić Nesebar, najpoznatiji je po ostacima srednjovekovnih zidina, pločniku čiji delovi datiraju još iz perioda antike, drvenim kućama nastalim u periodu između XVI i XIX veka, turskim česmama i srednjovekovnim crkvama koje se mogu videti širom ostrva, podignutih između V i XVII veka. U XIV veku, kada je grad Nesebar bio istorijskom na vrhuncu, na nevelikom ostrvu postojala je čak 41 crkva. Zbog izuzetne istorijske i umetničke vrednosti, UNESCO je 1983. godine uvrstio Nesebar na listu svetske kulturne baštine.
.
 |
| Nesebar © Ivana Dukcevic |
 |
| Nesebar © Ivana Dukcevic |
 |
| Nesebar © Ivana Dukcevic |
 |
| Nesebar © Ivana Dukcevic |
Tokom letnje sezone, Nesebar posećuje veliki broj stranih i domaćih turista. Drvene jednospratnice, koje čine autentičnu arhitekturu mesta, u prizemnom delu najčešće su pretvorene u suvenirnice s miljeima, đinđuvama, zemljanim posudama i nacionalističkim majicama, kao ona s mapom (nekada) velike Bugarske (koja seže do Bosne i Hrvatske na zapadu, do polovine Rumunije na severu, Istanbula na istoku, Crne Gore i polovine Grčke na jugu). Najzanimljive suvenire čine čuveni proizvodi od ružine vodice, i kreme od ruže domaće proizvodnje, koji navodno uklanjaju bore i celulit. Osim u suvenirnice, stare drvene kuće pretvorene su u kafedžinice i u restorane.
Na obali ostrva, s pogledom na pučinu smestio se veliki broj bašti restorana s tradicionalnom bugarskom kuhinjom. Iako su kao i ostali balkanski narodi, i Bugari bili pod Turcima oko 500 godina, nisu se pokazali kao dobri kulinari. Ne mali broj njih smatra i da je na primer, srpska kuhinja – naročito roštilj, značajno bolji od bugarskog, što je i istina. U tom smislu, lokalne kafane širom Bugarske u svom nazivu, ali i u meniju imaju prefiks „srpski“, što se najčešće odnosi na roštilj („Serbska skara„). O uticaju Osmanlija svedoči i suvenirska ponuda ratluka, koje po ceni od nekoliko leva mogu da se pazare na svakom koraku.
.
 |
| Nesebar © Ivana Dukcevic |
 |
| Nesebar, kozmetički proizvodi od bugarske ruže © Ivana Dukcevic |
 |
| Nesebar © Ivana Dukcevic |
U delu poluostrva kojim je Nesebar povezan s kopnom, sa obe strane nalaze se dugačke peščane plaže. Ona sa severne strane, deo je razvijenog turističkog rizorta Sunčev breg (Слънчев бряг ili na engl. Sunny beach), koji je nekadašnju pustu i široku ravnicu, pretvorio u redove hotela i pansiona. Južnije od Nesebra, na crnomorskoj obali Bugarske nalazi se 35 kilometara udaljen, grad i luka Burgas (Бургас), a nešto južnije od njega (još 35 km) – Sozopolj (Созополь), nalik Nesebru – uzano poluostrvo sa starim kućama i plažom.
 |
| Nesebar, Sunčev breg © Ivana Dukcevic |
 |
| Nesebar, Sunčev breg © Ivana Dukcevic |
.
.
Tekst i fotografije deo su publikovanog teksta o Bugarskoj, i zaštićeni su Zakonom o autorskim i srodnim pravima: Službeni glasnik RS, br. 104/2009 i 99/2011. Nije dozvoljeno kopiranje niti objavljivanje fotografija, teksta, i delova teksta, bez dozvole autora.